Kur’ân-ı Kerîm’deki bazı örneklerden, insanın sevindirici bir haber, ilginç bir gelişme karşısında gülmesinin tabii olduğu anlaşılmaktadır. Lakin her bir adabı olduğu gibi gülmenin’de adabı vardır. Hz Peygamberimizin Sallallahu aleyhi vesellem buyurur ki:
Az gül. Çünkü çok gülmek kalbi öldürür katılaştırır. (Tirmizi)
Ebül Leys Hazretleri (k.s) miladi 9. asırda yaşamış büyük bir veli tarafından yazılan Tenbih-ül-gafilin tasavvifi kitabında söyle der. Acaba, Allahü teala kendisinden razı mı, yoksa kendisine dargın mı? Bunları düşünen, kahkaha ile nasıl gülebilir?
Tebessüm etmek, güler yüzlü olmak çok iyidir. Kahkahayla gülmek mekruhtur. Gülme, insana has bir davranış olarak aynı zamanda insan karakterini belirleyici bir nitelik ve beşerî ilişkilerde sıkça görülen bir tavır olmasından dolayı İslâm ahlakıyla ilgili kaynaklar bu kavramı inceleme konusu yapmıştır. Topluluk içinde olsun, büyüklerin huzurunda olsun kahkaha ile gülmek bir müslüman erkek ve kadına yakışmaz. Gülünmesi icab eden bir durum hasıl olursa tebessümle gülmelidir. Bu hususta kadınların çok daha dikkatli ve hayalı olması lazımdır. Kadın kocasının dışında erkek kardeşi, babası ve kayınpederi, kaynı ve yakınlanyla konuşurken özellikle dikkatli davranmalı ve kırıtmadan yavaş sesle konuşmalıdır.
“Kahkaha ile gülmek şeytandan, tebessüm iseAllah’tandır.”
Resûlullah (s.a.v.) güleceği zaman ağzını eli ile örterdi. Yine Resûlullah gülünmesi gereken bir durum olursa tebessüm eder ve asla kahkaha ile gülmezdi.
Dört şey, mümini gülmekten alıkoymalıdır: Âhiret işleri, geçim derdi, günahların verdiği sıkıntı, musibetlerden gelen elem. (Yahya bin Muaz)
Konuyla ilgili hadisleri de dikkate alan İslâm ahlâkçıları, gülmenin hem insan tabiatına hem de ahlâka ve edebe uygun olduğunu, fakat mizah gibi gülmede de dengeyi korumanın güç olduğunu belirtir. Bundan dolayı ahlâkçılar, normal şartlarda gülmemenin veya gülme eğilimini bastırmanın insanı sevimsizleştirdiğine, ancak çok gülmenin de kişinin şahsiyet ve vakarını zedelemek, önemli meseleleri ciddiye almamak, gaflete yol açmak gibi sonuçlar doğurduğuna, özellikle ağır şakalar yaparak, alay ve gıybet ederek gülmenin insanlar arasında düşmanlığa yol açtığına dikkat çekmişlerdir.
