Keffâret nedir? denildiğin’de belki bir çoğumuza yabancı gelebilir. Ama insanın öğrenmesi gereken bir fıkıh terimidir. Kefaret kelimesinin arapça günahları telafi etme ordadan kaldırma anlamına gelen ibranice kappara ve onun kökü olan kipperden geçtiği öne sürülmektedir. Kefaret ne demek ? sorusu ise Kefâretlerin sebebi, ya dinen yapılması gereken bir şeyin yapılmaması, ya da yapılmaması gereken bir şeyin yapılması şeklinde işlenen kusurlu davranışlar, hata ve günahlardır.
Kefaret orucu ne demek veya keffaret orucu nasıl tutulur?
Keffâret, Müslüman bir köleyi âzâd etmektir. Bulamazsa, kazâ günü dışında ard arda altmış gün oruç tutmaktır. Buna gücü yetmezse, gıdâ maddesinden, birer avuç olmak üzere, altmış fakire keffâret vermekten ibarettir.
Ramazan’da bile bile yemek yiyip bir şeyler içmek ve cinsel ilişkide bulunmak orucu bozduğu gibi keffaret gerektirir. Bu keffaretin peşi peşine olması şarttır. Kısaca ifade etmek gerekirse, bir şey yiyip içme ve cinsel ilişkide bulunmayla, bu kapsamda değerlendirilen şeyler orucu bozar. Bunlar bilinçli ve kasten olursa orucu bozdukları gibi keffaret gerektirirler. Ancak unutarak bunları yapan bir kimse, ne yaptığının farkına vardığı an bunları terk ederse orucu bozulmayacağı için kaza ve keffaret orucu tutmasına gerek yoktur.
Hanefîler ve Malikîlere göre kefareti gerektiren oruç bozma ramazanda cinsi ilişki ve yiyip içme gibi hareketlerin kasten işlenmesidir.
Malikîlerde bu işlemlerin unutularak yapılması ile kasden yapılması farksızdır.
Şafiî ve Hanbelîlere göre ise ramazanda orucu yalnız cinsi ilişki sebebiyle bozmakla kefaret gerekli olup, yiyip içmekle kefaret değil kaza gerekir.
Cinsi ilişkiye maruz kalan kişiye kefaret gerekmez. Kadına sadece kaza lazım gelir.
Kefaret orucu iki Kamerî ay tutulur. Yani meselâ Rebîülâhir ve Recep ayında iki ay üst üste oruç tutan kimse kefaret borcunu ödemiş olur. Yani burada mutlaka altmış günü bulması gerekmez. Meselâ Rebîülâhir otuz gün, Receb ayı da yirmi dokuz gün çekse toplam elli dokuz gün tutacaktır. Buna bir de kaza ekler, böylece altmış günü bulmuş olur.
Fakat kefaret orucunun ilk gününe ayın birinci günü olarak değil de 5’inde veya 10’unda başlasa, artık bundan sonra aylar kaç çekerse çeksin altmış günü tamamlaması gerekir. Bir de kaza orucu tutarak toplam altmış bir günü bulmuş olur.
Öte yandan kefâretler, konuluş amacı itibariyle hem ibadet hem de ceza mânası taşımakla birlikte mahiyeti itibariyle ibadet nevinden fiillerin bir veya birkaçından ibarettir. Fıkıh kitaplarında kefâretlerin ibadet ana grubunda yer alması, kefâretlerle yükümlü tutulmanın Allah’ın lutuf ve kereminin bir tezahürü olarak müslümanlara tanınan bir ayrıcalık ve imkân olarak nitelendirilmesi bu sebeplerledir.
Kur’an ve Sünnet’te belirtilen veya sadece Hz. Peygamber’in söz ve uygulamasıyla sabit olan kefâret nevileri olarak; orucu bozma, yemin, zıhâr, hac yasaklarını ihlâl, adam öldürme ve hayızlı kadınla cinsel temas sebebiyle gereken kefâretler sayılabilir.
