İslamda şehit mertebesi kimseye kolay kola şehit olma şerbeti nasip olmaz. Dinimize göre, peygamberlikten sonra insanın erişebileceği en yüksek rütbe şehitliktir. Bu nedenle bir çoğumuz Kimler şehit sayılır? veya Kaç çeşit şehitlik mertebesi vardır? gibi soruların cevaplarını merak etmekteyiz. Şehid kimdir? Savaş sahasında ölüp de İslâm’ın tamamını veya bir kısmım inkâr eden kimse şehit sayılır mı? Alimlerin bile imrendiği, “Ah keşke! Ben de o makama sahip olsaydım.” dediği çok yüce bir makamdır.
Kutsal kitabımızda nebiler, sıddîklar, şehitler, salihler, fazilet yönüyle yüce mertebeler olarak yan yana anılmışlardır. Bu konuya değinen bir âyet-i kerimenin meâli şu şekildedir:
“Allah’a ve Peygambere itaat edenler, işte bunlar; Allah’n kendine nimet verdiği peygamberlerle, sıddîklarla, şehitlerle ve salihlerle beraberdirler. Bunlar ne güzel arkadaştır” (Nisa, 69).
ÜÇ TÜRLÜ ŞEHİD VARDIR.
1— Ahiret şehidi Haksız yere öldürülen, gurbette ölen, suda boğulan ve ateşte yanıp ölen gibi anormal olarak vefât eden kimsedir. Böyle bir kimse ahirette şehid mertebesini alır.
2— Dünya şehidi: Allah için değil, makam, şöhret ve riyakârlık gibi şeyler için müslümanlar ile kâfirler arasında cereyan eden savaşa katılıp öldürülen kimsedir.
Bu, Şâfîî mezhebine göre hakiki şehid gibi, yıkanmayacak, namazı kılınmayacak ise de âhirette şe-hidlere verilecek mükafâta nâil olmayacaktır (184) Muğnil Muhtâc, c. 1 s. 350.
Hanefi mezhebine göre şehidin namazını kılmak gerekir.
3— Dünya ve âhiret şehidi: Sadece i’lâyı kelimetullâh için savaşa katılıp ölen kimsedir. Şehid denildiği zaman bu hatıra gelir.
İslâm’ın tamamını veya bir kısmını inkâr eden kimse, savaş alanında ve vatan savunmasında ölse de şehid değildir. Halk şehid dese de gerçeği değiştirmez.
Hiçbir dünya menfaati gözetmeden, Allah’ın dinini yüceltmek, müslümanların şan, şeref ve namuslarını korumak, vatanı muhafaza etmek amacıyla ve sadece Allah rızası için savaşan, savaş sırasında ölen müslümanlar gerçek anlamda şehit sıfatını kazanmışlardır.
Vatanı için ölen bir asker, eğer Müslüman ise şehid hükmündedir ve kul hakkı dışında bütün günahları affolunur. Bu bakımdan namaz borçları da inşallah affolunur.
Hem dünya hem de âhiret itibariyle şehid sayılan kimselere, şehîd-i kâmil denir. Bunlar muharebede öldürülenler, yahut âsiler, eşkıyalar, anarşistler veya evinde hırsızlar tarafından gadren ve zulmen öldürülen kimselerdir.
Not: Şehîd-i kâmiller, yıkanmadan kanlı elbiseleri ile gömülürler. Hz. Ömer ile Hz. Ali’de bu şartlardan biri bulunmadığı için yıkandılar; Hz. Osman ise, yıkanmadan gömüldü.
Şehitlik mertebesinin yüceliğini bildiren pek çok ayet-i kerime mevcuttur. Bunların birkaçında mealen şöyle buyurulur: “Allah yolunda öldürülenlere ‘Ölüler’ demeyin; zira onlar diridirler, fakat siz farkında değilsiniz” (Bakara, 154),
“Allah yolunda öldürülür veya ölürseniz, size Allah’tan onların topladıklarından hayırlı bir mağfiret vardır” (Âl-i İmran, 157),
“Allah yolunda öldürülenleri ölü saymayın, aksine Rableri katında diridirler. Allah’ın bol nimetinden onlara verdiği şeylerle sevinç içinde rızıklanırlar. Arkalarından kendilerine ulaşamayan kimselere, kendilerine korku olmadığını ve üzülmeyeceklerini müjde etmek isterler” (Âl-i İmran, 169-170).
Bu konuda Peygamber Efendimizin bazı buyrukları da şöyledir:
“Şehit, öldürülürken sizden birinizin karınca ısırmasından duyduğu acıdan fazla bir acı duymaz”.
