Gayri müslimlerin (Ehl-i Kitabın) kestiği hayvanların eti mübah mıdır?
Ehl-i kitabın yiyecekleri müslümanlar için helâldir. Kur`an`da, “Kendilerine kitap verilenlerin yemeği, size helâl, sizin yemeğiniz de onlara helâldir” (el-Mâide, 5/5) buyurulmaktadır.
Gayr-i müslimlerle insanî ilişkiler sürdürülür; hastaları ziyaret edilir, hediyeleşilir, selamlaşılır; dünyevî konulardaki bilgi ve becerilerinden yararlanılır komşuluk münasebetleri sürdürülür.
“Bir müslümamn kestiği hayvanın eti helâl olduğu gibi; bir kitabî (hıristiyan veya yahûdi)nin de kestiği hayvanın eti helâldir”. Bu husus, kitap, sünnet ve icmâ-ı ümmet ile sâbittir. Buna ilâve edilecek pek bir şey yoktur. Yalnız, şu hususlara değinmek istiyorum:
1— Kesim işinin dört rüknünden biri olan “kesen” kimse için üç şart gereklidir:
a— Müslüman veya kitâbî (yahûdî veya hıristiyan) olması,
b— Kesilen hayvan av ise, kesenin ihramda olmaması,
c— Kesenin akıllı olması.
Buna göre, makina ile yapılacak kesimin durumu helâl midir, harâm mıdır? Üzerinde durulması gerekir. Ahmed el-Şerabasi, “Yes’elûneke Ani’d Dîni ve’l Hayâtî” adlı eserinde, “makina ile yapılan kesimin helâl olduğunu” söylüyorsa da, fıkhı dayanağı yoktur, yalnız şahsî görüşüdür. Böyle önemli mes’eleler için şahsî görüş bir çözüm getirmez.
İslâm’ı yaşayan ve bilen İslâm ülkelerinin temsilcileri, bu gibi konularda bir araya gelip mes’elelere çözüm getirmek gayesiyle Kur’an, sünnet ve İslâm’ın koyduğu kaidelerin ışığı altında fikir teâtisinde bulunup (görüş alış-verişi yaparak) işi bir karara bağlamaları gerekir. Her dört hak mezhebin de fıkıh kitapları bu konuda, “kesenin müslüman veya kitâbî olmasının gerektiğini” beyan ediyorlar. Böyle olmadığı takdirde, kesilen hayvanın eti haramdır.
Bu hükme göre, kesilecek hayvanı kesime götüren ceryan şeridi ve kesim ameliyyesini icra eden de ceryanlı makina olursa, “kesenin müslüman veya kitâbî olması” şartı nerede kalır?
2— Şâfiî mezhebine göre, “kitâbî olan kimsenin beni İsrâîl’den olmadığı takdirde uzak dedelerinin İncil’in nesih ve tahrifinden evvel mensup oldukları dîne intisab etmiş bulunmalarının bilinmesi şarttır” ( el-Minhac (Sirâcü’l Vehhâc’la beraber) s. 376-556) demektedir. Aksi takdirde, onun tarafından (böyle olmayan bir kitabînin) kesimi haramdır.
Bu durumda, Avrupa hıristiyanlarmın dinlerine intisâb tarihi belli olmadığı için, Şâfiî mezhebine göre kestikleri haramdır ve Şâfiî olan kimsenin onların kestiklerini yemesi câiz değildir.
3— Aslen hıristiyan olup sonra komünistleşerek semavî dinleri inkâr eden Bulgaristan gibi ülkelerde vakî olan hayvan kesiminin helâl olduğunu söylemek mümkün değildir. Çünkü kesimi yaptıran, hiçbir dine inanmayan bir idaredir. Bu itibarla, komünist ülkelerde yapılan hayvan kesimi ayrı, hür olarak yaşanılan (demokrasi idareli) başka bir kitabî ülkede yapılan hayvan kesimi farklıdır.
Ancak bu tür ülkelerde, “İslâmî kurallara uygun bir şekilde, müslümanlar veya kitâbîler tarafından kesim icra edilirse veya icra edildiğine dair dinsiz bir kimse de olsa haber verirse o takdirde helâl olur”
Netice olarak: Ehli kitabın kestikleri hayvanın eti helâldir; fakat yine de, durum böyle olmakla beraber, “müslüman olan kimse, besmele ile ve müslüman bir el ile kesilen hayvanın etini yemeli ve şüpheli yiyeceklerden kaçınmalıdır.”
