Mustafa Kemal Atatürkün Yaptığı Yenilikler Nelerdir Maddeler Halinde Yazınız

Atatürk hayatta iken yapmış olduğu bir çok önemli yenilikler ile ülkemize yeni bir yaşam vermiştir. Atatürk dönemin’de yapmış olduğu yenilikler kısaca özeti sizler için araştırarak derledik. Atatürk,Türkiye Cumhuriyeti’nin temellerini atarken devlet anlayışında bir devlet oluşturmak için hayatı boyunca gerçekleştirdiği yenilikler ve devrimler sayesinde mühim işlere imza atmış eskiden kalma zararlı ve geçerliliğini yitirmiş bir çok şeyi yeniden yapılandırmıştır. Bu nedenle karşımıza şöyle bir soru çıkarsa Atatürk döneminde hangi yeni hizmetler ve yenilikler yapmıştır? sorusu yöneldiğinde nasıl bir cevap vermemiz lazım. Bir kere şunu bilmemiz lazım Atatürk, her türlü yenilik ve ilerlemede öncü olma görevini üstlenen bir liderdi. Bunun için Vatanı için toprağı için milleti için bu yeniliklerle toplumun modern dünya ile aynı çizgiyi yakalamasını hedeflemiştir. Bu nedenle bu yenilikler, tüm dünyaya örnek teşkil edecek niteliktedir. Ayrıca Ülkemizde Cumhuriyet’in ilanından önce ve sonra pek çok yenilikler de ortaya koymuş ve gereğini yapmıştır. Bu yenilikler toplumumuzun hızla gelişimine katkıda bulunmuştur ve bulunmaya da devam etmektedir. Bunların yanı sıra, kapatılan kurumların yerine çağdaş uygarlık seviyesine uygun ve ulusal anlayışımıza yakışır kurumları açılmıştır. Bu yenilikler sırasıyla şöyledir;

Atatürk’ün Yaptığı Yenilikler
1. Millet Mekteplerinin Açılması (1920): Arap harflerinin kaldırılması ve yeni harflerin kabul edilmesi ile birlikte halkın okuma ve yazmayı öğrenmesi için açılmış 4 ay süreli kısa kurslardır.

2. Teşkilatı Esasiye Kanunu (1921) :  İşgal altında iken meclisten çıkarılan ve güçler birliğinin esas alındığı Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk anayasasıdır. İşgal altında bulunulmasından ve ülkenin zor döneminde çıkarıldığı için çok uzun değildir.

3. Cumhuriyetin İlanı (29 Ekim 1923) : İlk anayasanın ardından daha kapsamlı bir anayasa yazılmış ve 1923’de yönetim biçimi Cumhuriyet olarak seçilerek Anayasa mecliste kabul edilerek ilan edilmiştir.

4. Halifeliğin kaldırılması ve Osmanlı hanedanı mensuplarının yurt sürgün edilmesi (3 Mart 1924). Saltanatın kaldırılmasından ve Mehmet VI Vahdettin’in İstanbul’dan ayrılmasından sonra, TBMM’nin 18 Kasım 1922’de halife seçmiş olduğu Abdülmecit Efendi, eski rejim yanlılarının tek umudu haline gelmiş, bundan güç alan Abdülmecit Efendi de, yeniden törenler düzenlemeye, demeçler vermeye bazı İslâm ülkelerinin kendisine bağlılık bildirmeleri üstüne, İslâm dünyasının önderi tavrı takınmaya başlamıştı. Bu durumun yeni kurulmuş cumhuriyet yönetimi için tehlikeli olabileceğini kavrayan Atatürk, İzmir’deki ordu tatbikatları sırasında ordu komutanlarına hilafetin kaldırılması konusunda düşüncesini açıklayıp, yasanın meclis gündemine getirilmesini kararlaştırdı. 1 Mart 1924’teki bütçe görüşmelerinde halifeye ve Osmanlı hanedanına verilecek ödenek konusunun gündeme getirilmesinden sonra, 3 Mart 1924’te kabul edilen yasayla, halifelik kaldırılıp, ilerde saltanat ve halifelik iddiasında bulunmamaları için Osmanlı hanedanı üyelerinin de yurt dışına çıkarılmaları kabul edildi.

5. Eğitim ve Öğretimin Birleştirilmesi (1924): Farklı türden okulların kapatılarak, farklı kültür ve mekanda yetişen öğrencilerin arasında bulunan kültürel çatışmaların kaldırılması amacıyla medreseler kapatılmıştır.

6. 1924 Anayasası’nın İlan Edilmesi (20 Nisan 1924) : Eski anayasanın ihtiyaçlara cevap vermemesi sonucunda yeni Anayasa ihtiyacı ortaya çıkmıştır. Bu sebeple tam 105 maddeden oluşan yeni anayasa yazılarak mecliste kabul edilmiştir.

7. Şeriyye Mahkemelerinin Kapatılması (1924) : Osmanlı devleti döneminde islam hukukunun işletildiği mahkemelerdir. Bu mahkemeler şeri kuralları uygulamaktaydı. 1924 yılında kapatıldı.

8. Çok Partili Siyasi Hayata Geçiş Denemeleri (1924-1930) : Çok partili ve daha demokratik sisteme geçiş amacıyla Mustafa Kemal Atatürk tarafından Cumhuriyet Halk Fırkası kurulmuştur. Atatürk halkın söz sahibi olduğu bir yönetim sistemini benimsiyordu. Bu nedenle de çok partili hayata geçilmesini istedi.

9. Mecellenin Kaldırılması (1924-1937) : Osmanlı döneminde İslam hukukuna göre hazırlanan Medeni Kanundur. Atatürk tarafından Batıdan alınan bir medeni kanunun gelmesi gerektiğine inanıyordu. Bu nedenle uygun görünen İsviçre Medeni Kanunu kabul edildi.

10. Şapka Kanunu (25 Kasım 1925) : Yaşayış tarzı olarak uygarlığı ve çağdaşlığı destekleyen Atatürk daha çağdaş olacağı gerekçesi ile devlet memurlarının şapka takmasını zorunlu hale getiren bir yasayı meclisten geçirerek yasalaştırılmıştır. Atatürkün getirdiği yenilikler.

11. Kılık ve Kıyafette Değişiklik (1925-1934) : Ülke halkını her alanda çağdaş ve uygar düzeye çıkarabilmek için değişiklikler tasarlarken, dış görünüşüyle de bunu vurgulaması gerektiğine inanan Mustafa Kemal’in, 25 Ağustos 1925’te Kastamonu’ya yaptığı bir gezide başına şapka giyip, “Buna şapka derler” diye halkı şapka giymeye özendirmesinden sonra, 25 Kasım 1925’te Şapka Giyilmesi Hakkındaki Kanun çıkarılıp, dinsel giysilerle sokakta gezilmesi yasaklandı.

12. Takvim Saat ve Ölçülerde Değişiklik (1925-1935) : Batıya uyum sağlamak ve ticarette esnafların birbiri ile uyum sağlaması ve daha kolay ölçebilmesi için ölçü birimlerinde değişiklik yapılmıştır. Örneğin Okka yerine batıda kullanılan gram ve kilogram birimleri getirilmiştir.

13. Medeni Kanunun Kabulü (1926) : Mevcut medeni kanunda erkeğin üstünlüğü vardı. Bu nedenle daha modern bir medeni kanunun gerektiğine inanan Atatürk en uygun kanunun İşviçrede olduğunu karar verdi. Mecelle kaldırılarak yerine bu medeni kanun getirildi.

14. Türk Ceza Kanunu (1926) : İtalya’dan alınarak uygulandı.

15. Türk Kadınının Medeni ve Siyasi Haklarına kavuşması (1926-1934) :
Atatürk Anadolu kadınlarının söz hakkı olduğuna inanır ve siyasette olmalarını isterdi. Bu sebeple yapılan kanunlarla kadınlara seçme seçilme hakkı verildi. Medeni kanunda yapılan değişiklikler ile de erkeklerle aynı haklara sahip oldu.

16. Harf Devrimi (1928) :  Öğrenilmesi son derece güç olan Arap abecesinin okuryazar sayısının artmasını engellediğini, ayrıca Türkçe sesleri dile getirmede güçsüz kaldığını anlayan Atatürk’ün, 1926’dan başlayarak yaptırdığı araştırmalar sonucunda, Türkçe’nin yapısına en uygun abece olduğuna karar verilen Latin abecesi alınıp, yeniden düzenlenerek, 1 Kasım 1928’de çıkarılan Türk Harfleri Hakkında Kanun’la yürürlüğe kondu ve Atatürk’ün kendisinin de katıldığı yaygınlaştırma çalışmaları sonucunda, kısa süre içinde benimsendi.

17. Maarif Teşkilatı Hakkında Kanun (1926)
18. Medreselerin Kapatılması (1926)
19. Kabotaj Kanunu (1 Temmuz 1926)
20. Devletin Dinine İlişkin Maddenin Anayasadan Çıkartılması (1928)
21. Üniversite Reformu (1933)
22. Soyadı Kanunu (21 Haziran 1934)
23. Laiklik İlkesinin Anayasaya Eklenmesi (1937)
24. Atatürk İlkeleri’nin tamamının anayasaya girmesi (5 Şubat 1937).
25. Tekkelerin, zaviyelerin ve türbelerin kapatılması (30 Kasım 1925).
26. Efendi, Bey, Paşa gibi lakap ve unvanlarin kullanımının yasaklanması (26 Kasım 1934).
27. İslam vakıflarının devlet idaresine alınması (1924).
28. İsviçre Medeni Kodundan çevrilerek hazırlanan Medeni Kanun’un kabulü (1926).
29. İtalyan Ceza Kanunu’ndan çevrilerek hazırlanan Türk Ceza Kanunu’nun kabulü (1927).

Atatürk’ün getirdiği yenilikleri şu başlıklar altında toplayabiliriz:

Atatürk’ün Eğitim ve Kültür Alanındaki Yenilikler:
* Öğretimin birleştirilmesi (3 Mart 1924)
* Yeni Türk harflerinin kabulü (1 Kasım 1928)
* Türk Dil ve Tarih Kurumlarının kurulması (1931-1932)
* Üniversite öğreniminin düzenlenmesi (31 Mayıs 1933)
* Güzel sanatlarda yenilikler

Atatürk’ün Toplumsal Yenilikler
* Kadınlara erkeklerle eşit haklar verilmesi (1926-1934)
* Şapka ve kıyafet yeniliği (25 Kasım 1925)
* Tekke zâviye ve türbelerin kapatılması (30 Kasım 1925)
* Soyadı kanunu ( 21 Haziran 1934)
* Lâkap ve unvanların kaldırılması (26 Kasım 1934)
* Uluslararası saat, takvim ve uzunluk ölçülerin kabulü (1925-1931)

Atatürk’ün Ekonomi Alanında Yenilikler
* Aşârın kaldırılması
* Çiftçinin özendirilmesi
* Örnek çiftliklerin kurulması
* Sanayiyi Teşvik Kanunu”nun çıkarılarak sanayi kuruluşlarının kurulması
* I. ve II. Kalkınma Planları”nın (1933-1937) uygulamaya konulması, yurdun yeni yollarla donatılması
* Soyadı Kanunu gereğince, 24 Kasım 1934”de TBMM”nce Mustafa Kemal”e “Atatürk” soyadı verildi.

Atatürk’ün Siyasal Yenilikler
* Saltanatın Kaldırılması (1 Kasım 1922)
* Cumhuriyetin İlanı (29 Ekim 1923)
* Halifeliğin Kaldırılması (3 Mart 1924)

Atatürk’ün Hukuk Yeniliği :
* Mecellenin kaldırılması (1924-1937)
* Türk Medeni Kanunu ve diğer kanunların çıkarılarak laik hukuk düzenine geçilmesi (1924-1937)

Atatürk’ün Milli Güç Yeniliği :
* Siyasi güç
* Ekonomik güç
* Askeri güç
* Sosyo kültürel güç

Atatürk’ün Kadın Hakları Yeniliği
* İlk Türk devletlerinde kadın ve erkekler eşitti.
* Osmanlı devletinde kadınlar bir çok haklarını kaybetti.
* Medeni kanun ile kadın erkek eşitliği sağlandı.
* Kadınlara 1934 yılında seçme ve seçilme hakkı verildi

Atatürk’ün Yeni Harflerin Kabul Yeniliği
* Cumhuriyetten önce Arap harfleri kullanılıyordu.
* Okuma yazma öğrenmek çok zor oluyordu.
* Türk dilinin yapısına uygun ve öğrenmesi kolay olan Latin harfleri hazırlandı.
* 1 kasım 1928’de TBMM yeni Türk harflerini kabul etti.
* Türk dilini yabancı dillerin etkisinden korumak için, Atatürk Türk dil kurumunu kurdurttu.

Atatürk’ün Anayasa Yeniliği
* Devletin yönetim biçimini gösterir.
* Yasama,yürütme ve yargının nasıl kullanacağını gösterir.
* Vatandaşların temel hak ve görevlerini gösterir.
* Devletin temel kanunudur.
* Kanunlar anayasaya aykırı olamaz.
* 20 ocak 1921’de TBMM’si ilk anayasasını kabul etti.
* Daha sonra başka anayasalar hazırlandı.

Atatürk’ün Türk Medeni Kanunu Yeniliği
* Kişilerin hakları,borçları,aile kurması,boşanma miras işleri medeni kanuna göre olur.
* Cumhuriyetten önce medeni kanun yoktu.
* İsviçre medeni kanunu örnek alındı.
* TBMM 4 ekim 1926’da medeni kanunu kabul etti. Bu kanuna göre:
* Resmi nikah ve tek eşle evlilik getirildi.
* Evlenme,boşanma ve mirasta kadın erkek eşitliği getirildi.

Atatürk’ün Milli Eğitim Kadın Hakları Yeniliği
* Eğitimin amacı cehaleti ortadan kaldırmaktır.
* Atatürk,eğitimin çağdaş olmasını istemiştir.
* Anayasamıza göre,kuz ve erkek öğrenciler için ilköğretim zorunludur.
* Okullarda karma eğitim yapılır.
* Atatürk’e göre”kadınlarını eğitmeyen toplum yükselemez.
* Çağımız bilgi çağıdır.

Atatürk’ün Öğretim Birliği Yeniliği
* Osmanlı devleti zamanında medrese ve okul diye iki ayrı eğitim kurumu vardı.
* TBMM 3 mart 1924’te öğretim birliği kanununu kabul etti.
* Bu kanuna göre;
* Tüm okullar milli eğitim bakanlığına bağlandı.
* Medreseler kapatıldı.
* Eğitim sistemimiz laikleştirildi.