Çoğu zaman ya erkek, yahut da kızı benzeri görülmeyen biri olarak anlatmaktalar. Bu hayal içinde bi araya gelen gençler bir de bakıyorlar içi anlatılanın hiçbiri yok. Bu defa da aldatılmışlık hissi başlıyor taraflarda. İslâm, yalanı büyük günahlardan saymış ve şiddetle yasaklamıştır. Sözünde durmamak, tutarsız davranmak, insanları aldatmayı normal görmek, nifak alâmeti olan son derece zararlı ve kötü vasıflardır.
Meşhur bir söz vardır:
İnsana sadakat yaraşır, görse de ikrah.
Yardımcısıdır doğruların Hazret-i Allah.
Evet, insana doğruluk yaraşır, beğenilmese de.
Zira doğru söyleyen sonunda pişmanlık duymaz, mahcubiyet hissetmez.
Konuya niçin mi böyle girdim? Arzedeyim.
Bir okuyucum için dünür gitmişler. Talip oldukları aileye çocuğun durumunu hiç abartmadan anlatmışlar. Maddi durumu şu, manevi durumu bu… demişler. Olan ne ise onu artırmadan, eksiltmeden nakletmişler. Anlaşılan muhatap da anlayışlı biri imiş.
– Madem siz doğruyu söylediniz. Durumu hiç abartmadınız. Öyle ise ben de hayır demiyorum. Böyle doğru konuşan insanlarla akrabalık kurulabilir, diyorum diyerek işi tatlıya bağlamışlar.
Bu olay bana güzel bir örnek gibi geldi. Çünkü çoğu zaman ya oğlanı, yahut da kızı benzeri görülmeyen biri olarak anlatmaktalar. Bu hayal içinde biraraya gelen gençler bir de bakıyorlar ki anlatılanın hiçbiri yok. Bu defa da aldatılmışlık hissi başlıyor taraflarda. Tabii bu da hayatin başmda rahatsızlığa itiyor, huzursuzluk sebebi oluyor.
Bunun için hatırlıyorum şairin sözünü:
İnsana sadakat yaraşır, görse de ikrah.
Yardımcısıdır doğruların Hazret-i Allah.
Evet, Hazret-i Allah doğruların yardımcısıdır. Yeter ki insan yanılıp da doğruluktan vazgeçmesin, yalana, mübalağaya başvurma gereği duymasın.
Size bu konuyla ilgili bir tarihî olay arzedeyim izin verirseniz.
İslâm büyüklerinden Şuayb bin Harb, Horasanlı bir âlimdir. Tahsil için geldiği Medine’de kalmış, geriye bir daha dönmemiştir. Bir ara Medine’de kendisi için bir dünürlük sözkonusu olunca yakınlarına şöyle söyler:
– Benim maddî – manevî durumumu biliyorsunuz, sakın abartmayın, ne isem onu anlatın. Beni bu halimle bilsinler, sonunda bir sürprizle karşılaşmasınlar.
Gariptir ki Şuayb biraz sert sözlü, haşin mizaçlı biriymiş. Bunu da nazara vermeyi istemiş. Nitekim kız evindeki konuşma sırasında kendisi bizzat şöyle demiş:
– Benim mizacım serttir. Yanlışı görürsem hemen hatırlatırım, tekrar edilirse pek hoş karşılamam. Sabrımın fazla olduğu söylenemez. Beni böyle bilin.
Talip olduğu hanım ise ondan geri kalmamış. O da şöyle karşılık vermiş:
– Ben de çenesi düşük, huyu kötü bir kadınım. Sırası gelince taşı gediğine koyar, lafımı söylerim. Beni de sessiz biri sanmayın.
Bunun üzerine Şuayb bin Harb şu ibretli cevabı verir:
– Ben sizi söylediğiniz şekilde kabul ediyorum. Şayet söylediğiniz gibi iseniz, kendinizi medhetmediniz, doğruyu söylediniz. Doğruyu söyleyen ise bırakılmaz. Söylediğiniz gibi değil de tevazu için böyle konuşmuşsanız zaten siz iyi insansınız. İyilerle elbette kolay geçinilir. Her iki halde de ben evet diyorum.
Bu evlilik mesud ve bahtiyar şekilde sürer. Bir gün Şuayb rüyasında Efendimiz (s.a.v.)’i görür. Efendimiz, Şuayb’a şöyle hitapta bulunur:
– Gel bakalım doğru sözlü, muttaki Şuayb!
