Eşlerin ve özellikle kadının evlilik hukukuna riayet etmemesi, geçimsiz davranması anlamında fıkıh terimi. Karının, kocasına itâat etmemesine nüşûz denir.
Erkek, karısının itâatsizlik belirtilerini görünce ona nasihat eder» karı dinlemezse koca onun yatağım terk eder. Buna rağmen karı itâ-atsizliğine devam ederse bu defâ yaralayıcı olmamak kaydıyla onu döğer. Nüşûz (itâatsizlik) süresince karısının nafakası ve geceleme sırası sâkıt olur.
Evlilikte eşlerin karşılıklı uyum içinde olması gerekir. Ayet ve hadislerde karşılıklı hak ve görevler belirlenmiştir. Cenab-ı Hak şöyle buyurur: Erkeklerin kadınlar üzerinde meşru hakları gibi, kadınların da onlar üzerinde hakları vardır. Yalnız erkekler onlar üzerinde daha üstün bir dereceye sahiptirler” (el-Bakara, 2/228). Şu ayette, eşler arasında iyi geçim istenir:
“Onlarla iyi geçinir, eğer kendilerinden hoşlanmadınızsa olabilir ki bir şey sizin hoşunuza gitmez de, Allah Onda bir çok hayır takdir etmiş olur” (en-Nisâ, 4/19).
Erkek karısının nüşuz belirtilerine karşı mümkün mertebe nasihat eder. Eğer karı bu nasihatları dinlemezse o zaman yalağını terkeder. Yüce Allah Kur´an-ı Kerim´de şöyle buyurmuşkur:
“İtaatsızlıktan korktuğunuz hanımlara nasihat edin (fayda vermezse) yataklarında yalnız bırakın Bu da fayda vermezse onları dövün. Eğer size itaat ederlerse artık incitilmemden için aleyhlerinde herhangi bir yola başvurmayın. Şüphesiz ki Allah büyüktür.” (Nisa: 4/34)
Kadının kocasına karşı itaatsizliği halinde izlenecek yol Kur’an-ı Kerim’de şöyle belirlenir. “Şerlerinden, serkeşliklerinden yıldığınız kadınlara gelince; önce onlara öğüt verin, vazgeçmezlerse, yataklarında yalnız bırakın; yine yarar sağlamazsa hafifçe dövün ” (en-Nisâ, 4/34). Bu ayet kocaya, karısını te’dip hakkı vermektedir. Kocasının meşru isteklerine uymayan ve itaat dışına çıkan kadına kocası önce;
1. İhtar eder, öğüt verir, onu ikna etmeye çalışır, bundan bir sonuç alınamazsa.
2. Kadını yatağında, yani odasında yalnız bırakır. Bu da yarar sağlamazsa,
3. Koca karısını bir çeşit disiplin cezası olarak te’dib edebilecektir. Ancak koca, karısını bedenini iz bırakmayacak şekilde te’dib edebilir.
