İnsan bir gün mutlaka bu dünyayı ter edip berzah alemine göç edecektir. Ve bu dünyadan irtibatı kesilecektir. Peki Vefat etmiş olanlar, geride kalanların yaptıklarını bilirler.
Hayatını kaybetmiş olanların dünyadaki yakınlarının amellerinden haberdar oluyor, seviniyor veya üzülüyorlar. Onlar için yapılan dua ve manevi hediyelerin kimlerden geldiğini bilebilirler.
Ölüler hayatta olan kimselerin yaptıklarını bilirler. Şâyet iyi amel işlerse sevinirler, kötü amel işlerlerse üzülürler. Peygamber (sav) bir hadiste şöyle buyuruyor: “Amelleriniz, ölmüş akraba ve aşiretinize gösterilir. Ameliniz iyi olursa sevinirler, iyi olmazsa “Allah’ım onları hidâyete erdirmeden ruhlarını alma” diyerek duâ ederler” (156).
(156) Ahmed bin Hanbel, el-Fetavâ el-Kübrâ, c. 2, s. 29
“Mezardaki kardeşleriniz için Allah Teâlâ’dan korkunuz! Yaptığınız işler, onlara gösterilir.” Hakim-i Tirmizi bu rivayeti Numan b. Beşir’den nakletmiştir. (Nevadiru’l-Usul, 2/259; İbnu Ebiddünya, el-Menamat, 1/ 5; Beyhaki, Şuabu’l-İman,12/471)
Sadaka bin Süleyman Caferi diyor ki; bir kötü huyum vardı. Babamın ölümünden sonra, pişman oldum. Bu taşkınlıklarımdan vaz geçtim. Bir aralık bir kabahat yaptım. Babamı rüyada gördüm. “Ey oğlum! Senin güzel işlerinle kabrimde rahat ediyordum. Yaptığın işler bize gösteriliyor. İşlerin salihlerin amellerine benziyor. Fakat, son yaptığından dolayı çok üzüldüm, utandım. Yanımdaki mevtalar arasında beni utandırma.” dedi. (İbnu Ebiddünya, el-Menamat, 1/20)
Ümmü Hâni’ bir gün Hz. Peygamber (asm)’e şöyle soruyor:
“Ölünce de birbirimizi görür ve ziyaretleşir miyiz?”
Rasulullah (asm)’in cevabı şudur:
“Ruh, Cennet meyvelerinden yiyen bir kuş olur. Kıyamet günü olunca da her ruh kendi cesedine girer.”(7)
Bu cevaptan da anlaşılan, mü’minlerin ruhlarının Cennet’te birbirleriyle görüştükleridir.
İbn Ebi’d-Dünyâ’nın naklettiği bir haberde de Rasulullah (asm)’e:
“Ölüler birbirini bilir mi?” diye sorulunca Rasulullah (asm)’in cevabı:
“Evet, nefsim yed-i kudretinde olan Allah’a yemin ederim ki onlar, kuşların ağaçların tepelerinde birbirlerini bildiği (tanıdıkları gibi) birbirlerini bilirler.”şeklinde olmuştur.(8) Bu soruyu ashaptan Bişr b. Berâ’ b. Ma’rûr’un annesi sormuş ve ölülerin birbirleriyle tanışıp biliştiklerini öğrenince hemen Beni Seleme’den ölmek üzere olan birinin yanına varıp, oğlu Bişr’e onunla selâm göndermiştir.(9) Hadisin bir diğer rivayetinde Cennet’te kuşlar gibi birbirleriyle buluşup tanışacak olan ruhların “iyi ruhlar ” oldukları zikredilmiştir.
7- A b. Hanbel. Müsned. c. VI, s. 425; A Siracuddin, a.g.e, s. 106-107.
8- Suyûtî, B. el-Keib, v. 144 b.
9- A. Siracuddin, a.g.e. s. 107; tbnu’l-Kayyim, e.g.e, s. 19.
