Cenaze Namazı Kılmadan Önce Meyyit Tezkiye Edilmektedir Bu Caiz midir? Belki bazen şahit oluyorsunuzdur. Bir Kişi vefat ettiği zaman ondan bahsedelerler. Halk arasında ölünün arkasından konuşurlar gibi telafuzlarda bulunanlar vardır. Bunun islam dinin’de yeri varmıdır. Veya cenaze namazını kılmadan önce meyyit tezkiye edilmektedir. İslâm’da bunun yeri var mıdır?
Kişi öldükten sonra onun gıybetini istediğiniz kadar yapın size bir faydası olmaz ancak vefat eden kişinin gönüllerini incitirsiniz. Onun Peygamberimiz Buyuruyor ki, Ölüler hakkında kötü konuşmayın,sonra dirileri üzersiniz. Ölülere sövmeyin. Çünkü onlar(sağken hayırdan ve şerden) gönderdiklerine kavuştular.
İslâm’da tezkiye vardır. Enes’den rivayet edilmiştir ki: Bir gün bir cenaze Peygamber (sav) ile sahâbenin yanından geçti. Cemaat de cenazeyi meth ü sena etti. Bunun üzerine Hz. Peygamber “hak etti” dedi. Sonra başka bir cenaze oradan geçti. Kötülüğünden bahsettiler. Bunun üzerine Peygamber (sav) “hak etti” buyurdu. Bunun üzerine Hz. Ömer (ra) “hak etti” ne demektir? deyince Peygamber buyurdu ki: “Bunun iyiliğinden söz ettiniz o sebeble Cenneti hak etti. Bunun da kötülüğünden söz ettiniz o da Cehennemi hak etti. Siz yeryüzünde Allah’ın şahitlerisiniz” (Buharî-Müslim).
Bu hadise benzer çok hadis vardır. Yalnız ne zaman tezkiye ölüye fayda verir? Tezkiye gerçeğe dayanır ve doğru olursa fayda olur. Yoksa cemâatin tanımadığı veya menfî olarak bildiği bir kimse için; bu adamı nasıl bilirsiniz? sorusuna cevaben; iyi biliriz, allah rahmet eylesin demek yalandır.
Bu tezkiye, ölüye fayda vermediği gibi cemâati da günaha sokar. Hülâsa ölünün iyiliğini gören kimse iyiliğinden söz ederse iyi bir şahitlik yapmış olur. Yoksa iyiliğini görmediği halde iyiliğinden söz ederse yalan söylemiş olur. Hatta iyilik ettiğini gördüğü halde “Cennetliktir” diyemez. Çünkü bu gaybdır. Gaybı bilen sadece Allah’dır.
Ölülerin ardından kötü konuşmak caiz değildir. Hz. Aişe validemizden rivayet edilen bir hadisi şerifde Peygamberimiz (sav)
“Bir arkadaşınız öldüğü zaman onu bırakın, onu gıybet edip ayıplamayın.” buyurmuştur.(Ebu Davud, Sünen, Edeb, 49, IV /275)
Abdullah b. Ömer’den rivayet edilen bir hadiste de
“Ölülerinizin iyiliklerini, güzelliklerini anın ve kötülüklerini sarfı nazar edin.” buyurmuştur. (Tirmizi, Sünen, Cenaiz, 33, II/215; Ebu Davud, Sünen, Edeb, 49, IV /275.)
Ashab-ı Kiram,bir cenazenin yanından geçerken onu iyilikle medhettiler.Rasûlullah(s.a.v):”Vacip oldu”buyurdu.Sonra bir başka cenazenin yanından geçtiler,ondan da kötülükle bahsettiler.Rasûlullah
(s.a.v):”Vacip oldu” buyurdu.
Ömer b. Hattab(r.a)dedi ki:”Ne vacip oldu,ey Allah’ın Rasulü?”
Rasûlullah(s.a.v):
“Evvelkini iyilikle medhettiniz,ona cennet vacip oldu.Sonrakinden kötülükle bahsettiniz,ona da ateş vacip oldu.Siz yerde Allah’ın şahitlerisiniz.”buyurdu.
Ölülerinizin iyiliklerini zikredin,kötülüklerini zikretmeyin.
