Satımı harâm olan şeyler; Şer’ân temiz olan ve olmayan şeklinde iki kısımdır :
Temiz olmayan kısım; Köpek, domuz, murdâr hayvan, insan ve hayvan tersi ve sıvı maddelerden pâklanması mümkün olamayan şeyler gibi. Paklanması mümkün olmayan sıvı maddeye örnek, pislenmiş zeytinyağı gösterilebilir. Temiz olup, satımı harâm olan şeyler ise şunlardır :
1) Var olmayan tüm şeylerin satımı : Meselâ oluşmamış meyve, yetişmemiş pirinç ve annesinin kamındaki yavru gibi. Ayrıca hayvan memesindeki süt ve havadaki kuşun satımı da câiz değüdir.
2) Satıcının, alıcıya teslim etmeye gücü yetmediği malların satımı : Satıcının gasbedi-len malı gibi.
3) Bir şeye yaramayan mallar : Putların, haşerelerin, zehirlerin ve Allah’ın zikrinden alakoyan âletlerin satımı gibi.
4) Satıcının mâlik olmadığı şeylerin satımı : Satın alıp fakat kabzetmediği ve yanındaki emanetin satımı gibi.
Rasûlullâh -sallallâhu aleyhi ve sellem- buğday satan bir adama rastladı. Satıcıya:
“Nasıl satıyorsun?” diye sordu.
Adam da kendince anlattı. O esnada Rasûlullâh sallallâhu aleyhi ve selleme:
“Elini onun (buğdayın) içine daldır!” diye vahy (işaret) edildi.
Allâh Rasûlü -sallâllâhü aleyhi ve sellem- de elini daldırdı ve buğdayın ıslak olduğunu gördü. Bunun üzerine,
“İnsanların görmesi için ıslak olanı üst tarafına koysaydın ya! Aldatan bizden değildir.” (Müslim, İman, 164) buyurdu.
Hadîs-i şerîfte ifade edildiği üzere İslâm iktisâdî sistemi, ticâretin temelini doğruluk ve dürüstlükle ferd ve cemiyete hizmet anlayışı üzerine kurmuştur.
Satımın şartlan beştir.
1) Satılan malın şer’an temiz olması.
2) Satılan malın yararlı olması.
3) Satıcının, malın satışında yetkili olması.
4) Malı, alıcıya teslim etmeye muktedir olması. 5 Satıcı ve müşterinin malın zâtını, miktarını ve niteliğini bilmeleri gerekir.
