Şehid ve cansız doğan kişi için ne gibi şeyler vacibtir

Şehit ve cansız doğan kişilerin vacibi î’lâ’-i Kelimetüllah için Müslümanların saffında Öldürülen şehid, ne yıkanır ne de üzerine cenâze namazı kılınır. Doğan çocuk ise, doğduğu sırada ses çıkarmışsa büyükler gibi yıkanır ve üzerine namaz kılınır. Şâyed insan sûretince olmakla birlikte cansız olarak doğmuşsa, yıkanır, kefenlenir ve defnedilir, ancak üzerine namaz kılınmaz.

Maliki alimleri ile Hanbeli alimleri de, şehidlik mevzuunda aynen Şafiîler gibi düşünmektedirler.

Ancak Hanbelilere göre; savaş ülkesinde kendi kendine eceliyle veya kendi kılıcının geri tepmesiyle ölen kimselerle, savaş meydanında üzerinde kan iz­leri olmadan, ölü olarak bulunan, kimselerle, yaralı olarak bulunduktan sonra başka bir yere taşınıp ta orada yiyip içen, yahut uyuyan veya abdest bozan, ya da konuşan veya aksıran veya örfen uzun sayılabilecek bir süre yaşayan, sonra ölen bir kimse, şehid sayılırsa da, yıkanmadan ve elbisesiyle birlikte gömülemez. Bu kimsenin toprağa verilmeden önce yıkanması, üzerine na­maz kılınması farzdır. Yine Hanbelilere göre, savaş haricinde düşmanın eli­ne geçerek, hedef yapılarak öldürülen bir kimse şehid sayıldığı gibi, zulme uğrayarak ölen kimse de şehiddir.

Hanefilere göre; şehid, Allah yolunda yapılan bir muharebe esnasında öldürülen, veya eşkiyalar ya da yol kesiciler ile savaşırken haksız yere öldü­rülen, baliğ ve tahir bulunan herhangi bir müslimdir. Bu hem dünya, hem de ahiret ahkamı itibariyle şehid olduğundan kendisine “şehid-i hükmi” de­nir. Bir de “şehid-i hakiki” vardır ki, bu da garik (suda boğulan), harik (ya­nan) veya garib olarak ölen veya tahsil yolunda veya, zatü’1-cenb gibi bir hastalık neticesinde terk-i hayat eden, herhangi bir müslümandır. Bunlar şe­hid sevabına nail olacakları cihetle yalnız ahiret ahkâmınca şehid sayılırlar. Fakat dünya ahkâmınca şehid sayılmazlar.

Şafiî âlimlerine göre; şehid, düşmanla savaşırken ve savaş devam eder­ken ölen kimsedir. Savaş halinde ölen bir kimsenin şehid sayılabilmesi için düşman tarafından öldürülmüş olmasıyla, yanlışlık eseri olarak bir müslü-manın silahıyla veya kendi silahının geri tepmesiyle ölmüş olması arasında bir fark olmadığı gibi, attan düşerek ölmesiyle, müslümanların ya da düş­manın hayvanlarından birinin tekmesi veya çiğnenmesiyle ölmesi arasında da bir fark yoktur.

Keza kendisine isabet eden bir ok ya da mermi ile ölen bir müslüman, bu okun bir müslüman tarafından mı yoksa kâfir tarafından mı atıldığı bi­linmesi yine şehid sayıldığı gibi, harp devam ederken, savaş meydanında Ölü olarak bulunan bir müslüman ölüm sebebi bilinemese yine şehid sayılır. Bu hususta üzerinde kan bulunması ile bulunmaması arasında da bir fark yoktur.

Savaş meydanında aldığı bir yarayla derhal ölen bir kimse, şehid oldu­ğu gibi, biraz yaşadıktan sonra, hayatını kaybeden kişi de şehid sayılır. Al­dığı yaradan bir süre sonra ölen kimsenin şehid sayılabilmesi hususunda, al­dığı yaradan sonra bir şeyler yiyip içmiş olmasıyla, yiyip içmemiş olması ara­sında da bir fark olmadığı gibi, ölen müslümanın kadın, erkek, hür, köle, çocuk, salih ya da fasik olup olmaması da sözkonusu değildir.

Savaş sona erdikten sonra, savaş meydanında yarı canlı olarak bulunan bir kimsenin hareketleri, eğer can çekiştiren bir kimsenin hareketleri ise, bu kimse ittifakla şehid sayılır. Fakat hareketleri iyileşme ve canlanma belirti­leri taşıyorsa, ölünce bu kimsenin şehid sayılmayacağı ittifakla kabul edil­miştir.

Şehidler yıkanmadan elbiseleriyle gömülürler.

Hanefilere göre: Çocuk, doğumdan sonra bir ses çıkarıp da öldüyse, yani doğduğunda canlı olur ve hemen ölürse, adı verilir, yıkanır ve cenaze namazı kılınır. Ancak hiç yaşama işareti olmamışsa yani ölü alarak doğmuşsa isim verilir, yıkanır ve bir beze sarılarak cenaze namazı kılınmadan gömülür. (Vehbe Zuhayli, İslam Fıkhı, 3/60)

Büyüklerin kabrinde olduğu gibi çocuğun da kabrinin belli olması için baş ve ayak uçlarına taş konularak belirlenmesi gerekir. Akika kurbanı kesmek gerekmez.

Şâfiîler’e göre ise çocukta canlılık alameti görülmezse dört ayı doldurmuş olması halinde yıkama, kefenleme ve defin işlemleri yapılır, cenaze namazı kılınmaz.

Hanbelîler’e göre dört ayı doldurmuş olarak doğan bir çocuk yıkanır ve cenaze namazı kılınır.

Mâlikîler ise hayat alâmeti göstermeyen çocuğun namazının kılınmayacağı görüşünü benimsemişlerdir. Kefenlenemeyecek ve cenaze namazı kılınamayacak durumda olanlar da bir kumaş parçasına sarılarak defnedilir.