Hubûbat ve meyve gibi toprak mahsullerinin öşrünü zekâtını- vermeden ondan yemek caiz midir?
Fukahanın meyvelerin zekâtı ile ilgili farklı görüşleri vardır. Normal hallerde insanların gıdasına elverişli olup bozulmadan saklanması mümkün olan ürünler zekâta tâbidir. Bu ürünlerin meyve cinsinden olanları üzüm ve hurma; tahıl cinsinden olanlarıysa buğday, arpa, mercimek, nohut, pirinç, çavdar, bakla ve mısır gibi gıda maddeleridir. Bu ürünlerin zekâta tâbi oluşunun delili şu ilâhî buyruklardır:
“Bunlar ürün verince ürünlerinden yiyin. Hasat günü de hakkını (zekâtını) verin.”En’âm 6/141.
Hubûbat ve meyve gibi toprak mahsullerinin öşrünü -zekâtım- vermeden önce, Hanefî ve Şâfiî mezheblerine göre ondan yemek caiz değildir. Ondan yiyen kimse günahkâr olur (20).
Yalnız Şâfiî mezhebine göre, iki bilirkişi tarafından meselâ- bir bağın mahsulünün ne kadar olduğu tahmin ettirildikten sonra ve mal sahibi o miktarı zimmetinde kabul ederse, öşrünü -Zekâtım-çıkarmadan ondan yiyebilir. Filvâki bugün bağ sahipleri zekâtlarını çıkarmadan ve mahsulün ne kadar olacağını bilirkişilere tahmin ettirmeden yedikleri için, İbn-i Hacer’in beyan ettiği gibi bu hususta Hanbelî mezhebini taklid etmek biricik çaredir (21).
(20) el-Durr el-Muhtâr, c. 2, s. 55; el-Fetavâ el-Hindiye, c. 1, s. 187; el-Envâr, c. 1, s. 136
(21) Buğiyetü’l-Müsterşidîn, s. 101
