Ramazan ayında veya nafile ibadet olan oruç olduğum halde unutarak bir yerde veya misafirlik te yada lokantada bir güzel yemek yiyip içtim. Lakin yerken oruçlu olduğumu unuttum. İnsan haliyiz bazen unutabilir yada farkın da olmadan bazı hatalar yapabiliriz. Peki unutarak veya bilmeyerek oruçlu iken bu gibi durumlar insanın başından geçerse orucu bozulur mu?
Cenab-ı Hak, unutarak yapılan hatalardan dolayı insanı sorumlu tutmamaktadır. Çünkü bunda kulun bir tesiri yoktur. Bilmeden, arzulamadan bir hata yapabilir ve unutarak bir fiil işleyebilir. O bakımdan Cenab-ı Hak bu iki durumdan dolayı kullarını muahaza etmemekte ve günah yazmamaktadır.
Peygamberimiz aleyhisselatu vesselam bu konuda bir insan oruçlu iken unutarak yiyip içse orucuna devam etsin hatırlar hatırlamaz çünkü bu Allahın ona bir ikramıdır bir ihsanıdır buyurmuş.
Öleyse oruçlu iken oruçlu olduğunu farkına varmadan ve unutarak bir kardeşimiz yerse içse bu yeme içme onun orucuna zarar vermez.
Ancak hatırlar hatırlamaz yeme içmeyi kesmeli eğer ağzında herhangi bir lokma varsa onuda tükürerek ağzındakini temizlemeli ve orucuna devam etmelidir. Ağzını yıkar. Bu kadar. Kaza veya başka bir şey de gerektirmez. Bu, Allah Teâlâ’nın, kullarına olan bir rahmeti, onlara bir lütuf ve ihsanıdır. Bundan dolayı O’na hamd ve şükrederiz.
Bu hüküm farz oruçlar için olduğu gibi, nafile oruçlar için de geçerlidir. Bu durum, sadece farz oruçları değil bütün oruç çeşitlerini dolayısıyla nafile oruçları da kapsamaktadır. Yani nafile oruçlarda da unutarak yemek, içmek orucu bozmaz. Çünkü farz orucu da, nafile orucu da bozan haller aynıdır. İbadet konusunda bir hata yaptığı veya unutarak bir yanlışlıkta bulunduğu takdirde günahkar olmaz, ancak farkına vardığı takdirde onu telafi eder.
Nafile oruçla ilgili bu meseleyi açıklayıcı mahiyette şöyle bir hadis rivayet edilir:
Ümmü İshak Radiyallâhu Anhâ, Resul-i Ekrem Efendimiz Sallallâhu Aleyhi Vesellemin huzurunda bulunuyordu. Peygamberimiz Sallallâhu Aleyhi Veselleme bir kapta tirit getirdiler. Zülyedeyn Radiyallâhu Anh de oradaydı. Peygamberimiz, Ümmü İshak Radiyallâhu Anhâ etli bir kemik verdi.
Zülyedeyn, “Ey Ümmü İshak bundan ye!” dedi.
Ümmü İshak diyor ki:
O anda oruçlu olduğumu hatırladım. Adeta elim tutuldu. Elimi ne uzatabiliyordum, ne de çekebiliyordum. Bunun üzerine Peygamber Sallallâhu Aleyhi Vesellem “Ne oldu sana?” diye sordu.
“Oruçluydum, unuttum” dedim.
Zülyedeyn, “Doyduktan sonra mı aklına geldi?” dedi.
Bunun üzerine Resul-i Ekrem Sallallâhu Aleyhi Vesellem şöyle buyurdu:
“Orucunu tamamla. Bu ancak Allah’ın sana gönderdiği bir rızıktır.”
(Kütüb-i Sitte Muhtasarı Tercüme ve Şerhi, 9:457)
