Kaza ile ölüme neden olmak, önce tövbe etmeyi gerektirir. Ardından da öldürülen kişinin varislerine diyet verilir. Sonra da iki ay kefaret orucu tutulur. Diyet konusunda onlarla masaya oturup anlaşmak da mümkündür. Hata yoluyla (yanlışlıkla) öldürme şekilleri ise, sayılamayacak kadar pek çoktur. İbnü’l-Münzir der ki: Şanı yüce ve mübarek olan Rabbimiz: “Bir mümin diğer bir mümini -yanlışlıkla olması müstesna- öldüremez… Ve akrabasına teslim edilecek bir diyet vermesi gerekir buyruğu ile hataen öldüren müminin diyet vereceğini hükme bağlamıştır.
Yanlışlıkla öldürmenin diyeti üç yerde ağır diyete dönüştürülür :
1) Öldürme olayı Harem’de olmuşsa,
2) Harâm aylarında olmuşsa,
3) Yakın akrabalarından birini öldürmüşse.
“Hata dışında bir mümin, diğer bir mümini öldüremez. Ve kim bir mümini yanlışlıkla öldürürse, mümin bir köle azad etmesi ve ölenin ailesine (varislerine) teslim edilecek bir diyet vermesi gerekir. Ancak ölünün ailesinin bağışlaması müstesnadır. Eğer öldürülen, mümin olmakla beraber size düşman bir kavimden ise, o zaman, öldürenin bir köle azad etmesi gerekir. Eğer öldürülen sizinle aralarında antlaşma olan bir kavimden ise, öldürenin, ölenin ailesine diyet vermesi ve mümin bir köle azad etmesi gerekir. Bunlara gücü yetmeyenin de Allah tarafından tövbesinin kabulü için arka arkaya iki ay oruç tutması gerekir. Allah, Alimdir (her şeyi bilendir), Hakimdir (hüküm ve hikmet sahibidir).”
“Kim bir mümini kasten öldürürse, cezası, içinde ebedî olarak kalacağı cehennemdir. Allah ona gazab ve lanet etmiş ve onun için büyük bir azab hazırlamıştır.” (Nisa, 4/92 ve 93)
Yahudi ve hıristıyanın diyeti, müslümanın diyetinin üçte biridir. Mecûsinin diyeti müslümanın diyetinin onda birinin üçte ikisidir.
Harem bölgesi Mekke’nin sınırları dahilidir. Haram aylarda Zilka’de, Zilhicce, Muharrem ve Recep aylarıdır.
Hz. Ömer (r.a.) şöyle rivayet etmiştir: “Haram dahilinde, haram aylarda ve mahremleri olan yakın akrabasından birini öldüren kişiye diyet ve onun üçte biri lazım gelir” [3]
Kadının diyetinin erkek diyetinin yarısı olduğunun delili, Hz. Ömer, Hz. Osman, Hz. Ali ve sahabelerden, başkalarından rivayet edilen görüşlerdir.
İmam Şafii (r.a.) Hz. Ömer’den şöyle rivayet eder:
‘Mecusinin diyeti 800 dirhem, yahudi ve hıristıyanın diyeti de 400 dirhemdir. Müslümanın diyeti 12.000 dirhem olduğuna göre Yahudi ve Hristiyanın dirhemi müslümanın diyetinin üçte biridir. Mecusinin diyeti de onda birinin üçte ikisi olan 800 dirhemdir.’
[3] Beyhaki Tekmilet’ul Mecmu, 17/367.
[4] El-Umm,4/92.
