Komşularımız, zor zamanlarımızda yardım istediğimiz, sevinçli anlarımızda mutluluğumuzu paylaştığımız insanlardır. Bu nedenle Peygamberimizin Komşuluk ile ilgili hadisleri veya Komşu hakkı ile ilgili hadis-i şerifler‘i derledik. İyi komşuluk ilişkileri mutluluk ve sevincin paylaşılmasında, sıkıntı ve kederin göğüslenmesinde ayrı bir öneme sahip olduğundan fert ve ailelere toplum içerisinde destek olup sosyal yapıyı güçlendirir.
Sevgili Peygamberimiz (s.a.s) bir keresinde
– “Vallâhi imân etmiş olmaz. Vallâhi imân etmiş olmaz. Vallâhi imân etmiş olmaz” diye buyurunca,
Sahâbîler: – Kim imân etmiş olmaz, yâ Resûlallah? diye sordular.
– “Yapacağı fenalıklardan komşusu güven içinde olmayan kimse!” diye buyurdu.
“Cebrail bana komşu hakkında o kadar tavsiyede bulundu ki, onu mirasçı kılacak sandım.”
(Müslim, Birr ve Sıla, 42)
“Komşusu açlıktan kıvranırken, tok yatan kimse iman etmiş olamaz.”
(İbn Ebî Şeybe, Musannef, îmân ve Rü’yâ, 6)
“Sizden biri kendisi için istediğini din kardeşi için -yahut komşusu için- de istemedikçe (tam) iman etmiş olamaz.”
(Müslim, İman, 71)
Bir adam Hz. Peygamber’e (s.a.s.), “İyi veya kötü yaptığımı nasıl bilebilirim?” diye sormuş, Hz. Peygamber (s.a.s.) de şöyle buyurmuştur: “Komşularının, ’İyi yaptın’ dediğini duyarsan iyi yapmışsmdır; onların, ’Kötü yaptın’ dediğini duyarsan da kötü yapmışsmdır.”
(ibn Mâce, Zühd, 25)
Ebû Zer (r.a.) şöyle demiştir: “Dostum (Hz. Peygamber) (s.a.s.) bana şunu tavsiye etti: Çorba pişirdiğinde suyunu biraz fazla koy, sonra komşularının hâline bak da uygun bir şekilde kendilerine ondan ikram et.”
(Müslim, Birrve Sıla, 143)
“Şerrinden komşusunun emin olmadığı kimse cennete giremez.’
(Müslim, îmân, 73)
“Ey mümin hanımlar! Sizden biri -yanık bir koyun paçası dahi olsa-komşusunun ikram ettiği şeyi küçümsemesin.”
(Muvatta, Sıfatü’n-nebi, 10)
Bir Müslüman öldüğünde, yakın komşulanndan üç hane halkı onun iyi bir insan olduğuna şahitlik ederlerse, Yüce Allah da onun için şöyle der: “Şahitlikte bulunan kullanmın bildiklerine göre yaptıklan şahitliğini kabul ettim ve kendi bildiklerimi de bağışladım.”
(Ahmed b. Hanbel, II. 409)
“Allah’a ve âhiret gününe iman eden ya hayır söylesin ya da sussun; Allah’a ve âhiret gününe iman eden komşusunu rahatsız etmesin; Allah’a ve âhiret gününe iman eden misafirine ikram etsin.”
(Buhâri, Bikâk, 23)
Resûlullah (s.a.s.) şöyle demiştir: “Ey Ebû Hüreyre! Şüpheli şeylerden titizlikle sakın ki insanlann en iyi kulluk yapanı olasın. Kanaatkar ol ki insanlann (Allah’a) en şûkredeni olasın. Kendin için sevdiğin şeyi insanlar için de sev ki (kâmil) mü’min olasın. Komşulanna iyi komşuluk et ki (gerçek) Müslüman olasın. Bir de az gül, zira çok gülmek kalbi öldürür.”
(İbn Mâce, Zühd, 24)
Hz. Âişe’nin şöyle dediği rivayet edilmiştir: Ben Hz. Peygamber’e (s.a.s.) “Ey Allah’ın Resulü! Benim iki komşum var. (Ziyaret veya hediye vermede) hangisinden başlayayım?” diye sorduğumda o, şu cevabı verdi: “Kapısı en yakın olandan.”
(Ebû Dâvud, Edeb, 122-123)
“İki kişi birden davet edecek olursa sen kapısı en yakın olana git. Çünkü kapısı en yakın olan en yakın komşudur.
Eğer onlardan birisi daha önce davet etmişse, onun davetine icabet et.” (Ebû Dâvud, Et’ime, 9)
Bir adam Resûlullah’a (s.a.s.) gelerek “Ey Allah’ın Resulü! Falan kadının namazının, orucunun ve sadakasının çok olduğundan ancak diliyle komşusunu rahatsız ettiğinden söz ediliyor, (ne buyurursunuz?) dedi. Resûlullah; “O cehennemde olacaktır.” buyurdu. Adam bu kez “Ey Allah’ın Resûlü! Falan kadının namazının, orucunun ve sadakasının az olduğundan ancak diliyle komşusunu rahatsız etmediğinden söz ediliyor, (ne buyurursunuz?) dedi. Resûlullah; “O da cennette olacaktır.” buyurdu. (Ahmedb. Hanbel, II. 440)
“Allah katında arkadaşlann en hayırlısı arkadaşına karşı en iyi olandır; komşuların en hayırlısı ise, komşusuna karşı en güzel davranandır.”
(Dârimî, Siyer, 3)
“Ev almadan önce komşu, yola çıkmadan önce de arkadaş arayın.”
(Taberrânî, el-Mu’cemü’l-Kebir, IV. 268)
“Komşu (komşusunun malını satın almada) öncelik hakkına sahiptir.”
(Buhârî, Hıyel, 14)
“Bir arazisi olup da satmak isteyen kişi onu önce komşusuna teklif etsin.”
(îbn Mâce, Şufa, 1)
“Zarar vermek de zarara uğramak da yoktur. Bir kimse (kendi evine destek olmak üzere) komşusunun duvanna ağaç dayayabilir.”
(Ahmed b. Hanbel, 1.313)
Hz. Peygamber (s.a.s.) şöyle dua ederdi: “Allahım! İkamet ettiğim yerdeki komşunun şerrinden sana sığınırım.”
(İbn Hibbân, es-Sahîh, III. 307)
“Merhametlilere, Rahman merhamet eder. Siz yeryüzündekilere merhamet edin ki göktekiler de size merhamet etsin! ’Rahim’ (akrabalık bağı) Rahman kökünden türemiş bir ağaçlıktır. Kim akrabalık ilişkisini sürdürürse Allah da onunla ilişkisini sürdürür; kim de bu ilişkiyi koparırsa Allah da o kimseyle ilişkisini kopanr.”
(Tirmizi, Birr ve Sıla, 16)
“Allah, ’Ben Rahman’ım, o (akrabalık bağlannın adı) da rahimdir. Ona kendi ismimden türeyen bir isim verdim. Onunla ilişkiyi sürdürenle ben de ilişkimi sürdürür, onunla ilişkiyi kesenle ben de keserim.’ buyurdu.”
(Ebû Dâvüd, Zekât, 45)
“Kim rızkının bollaştırılmasını yahut ecelinin geciktirilmesini arzu ederse, akrabalık ilişkilerini sürdürsün!’”
(Bühâri, Edeb, 12)
“Allah’a ve âhirete inanan, misafirine ikramda bulunsun. Allah’a ve âhiret gününe inanan, akrabalık ilişkilerini sürdürsün…”
(Buhari, Edeb, 85)
“Akrabalarla ilişkiyi sürdüren, akrabasından gördüğü iyiliğe iyilikle karşılık veren kimse değil, akrabası kendisine iyiliği kestiğinde dahi onlarla ilişkiyi sürdürendir.
(Bühâri, Edeb, 15)
“Akrabalarla ilişkiyi kesen, cennete giremez.”
(Müslim, Birr ve Sıla, 19)
“Bir adam yakınından ihtiyaç fazlası eşyasını ister ve o da yanındaki bu eşyayı ona vermezse, kıyamet gününde o eşya zehirli bir yılan olarak karşısına çıkar.”
(Ebu Dâvud, Edeb, 119-120)
“Herhangi bir yoksula verilen sadaka, bir sadaka sayılırken; yoksul akrabaya verilen, biri sadaka, diğeri ise sıla-i rahim olmak üzere iki sadaka sayılır.”
(Nesât, Zekât, 82)
“Akrabalık ilişkilerinizi sürdürebilmeniz için soyunuzu tanıyınız.
Zira akrabalar arası bağların sürdürülmesi, aile içinde sevgiye, malda bolluğa ve ömrün bereketlenmesine sebeptir.”
(Tirmizi, Bir ve Sıla, 49)
“Sevabı en hızlı verilecek hayır, iyilik etmek ve akraba ile ilişkiyi sürdürmektir. Cezası en çabuk verilecek kötülük de, azgınlık yapmak ve akraba ile iyi ilişkiyi kesmektir.”
(İbn Mâce, Zühd, 23)
“Ruhlar, bir araya gelmiş topluluklardır. Birbirleriyle uyuşanlar kaynaşır, uyuşamayanlar ise anlaşamayıp ayrılır.”
(Müslim, Birr ve Sıla, 159)
“Mümin cana yakındır. Başkalanyla kaynaşmayan ve kendisiyle kaynaşılamayan kimsede hayır yoktur.”
(Ahmed b. Haribel, II. 400)
“Kişi dostunun dini üzeredir.
Şu halde sizden biri kiminle dostluk kuracağına dikkat etsin.”
(Tirmizi, Zühd, 45)
“İp arkadaşla kötü arkadaşın örneği, misk taşıyan kimse ile körük üfûren kimse gibidir. Misk taşıyan ya sana onu ikram eder yahut sen ondan (miski) satın alırsın ya da ondan güzel bir koku duyarsın. Körük üfüren kimse ise ya elbiseni yakar ya da ondan kötü bir koku alırsın!”
(Müsîim, Birr ve Sıla, 146)
“Sadece müminle arkadaş ol, yemeğini de takva sahibi olan yesin.”
(Ebü Dâvüd, Edeb, 16)
Resûlullah’ın (s.a.s.) huzuruna bir adam geldi ve; “Yâ Rasûlallah! Bir topluluğu seven ama henüz onların aralarına katılmamış kimse hakkında ne dersin? diye sordu. Resûlullah (s.a.s.); “Kişi sevdiği ile beraberdir” cevabını verdi.
(Buhârt, Edeb, 96)
“Sevdiğini ölçülü sev, belki bir gün nefret edebilirsin.
Nefret ettiğinden de ölçülü nefret et, belki bir gün dostun olabilir.”
(Tirmizî, Birr ve Sıla, 60)
“Sizden biri, din kardeşini sevdiği zaman bunu ona bildirsin.”
(Tirmizi, Zühd, 54)
“Bir kimse biriyle arkadaşlık kuracağı zaman ona ismini, babasının ismini ve kimlerden olduğunu sorsun. Çünkü bu sevgiyi pekiştirir.”
(Tirmizi, Zühd, 54)
“İyiliklerin en iyisi, kişinin baba dostuna yaptığı iyiliktir.”
(Müslim, Birr ve Sıla, 12)
“(Din) kardeşinle (gereksiz) tartışmaya girme, onunla (incitici biçimde) şakalaşma ve ona yerine getiremeyeceğin sözü verme.”
(Tirmizi, Birr ve Sıla, 58)
