Tasavvufta üzerinde en çok durulan temalardan biri de sevgi ve dostluktur. Ayrıca Tasavvuftaki, sevgi anlayışı Kur’ân ve Sünnet çerçevesinde şekillenmiştir. Tasavvuf erbabı olan Şeyh Mevlana Halid-i Bağdadi, Nakşibendi tarikatının Hâlidiye kolunun kurucusudur. Bulunduğu asrın müceddididir. Birçok talebe yetiştirmiştir. Abdullah Dehlevi hazretlerinden ders almıştır. Şam’a hicret etmiş ve burada vefat etmiştir.
İnsan için faydalı olan bilgi, bilgilerin en üstünüdür, en güzel rehberdir. Bu çalışmamdaki amaç, toplumda ortaya çıkan bozulmanın durulması adına, ‘bir damla’ olabilmektir.
Mevlana Halid-i Bağdadîmin Son Öğütlen
Sana Allah’tan korkmayı, ona itaat etmeyi, insanlara eza vermemeyi tavsiye ederim. Buna özellikle Haremeyn-i Şerit’inde dikkat edesin. Herkes seni gıybet etse bile sen kimseyi gıybet etme. Neftin gibi kimseden dünya malı alma. Ancak şerefinin müsaade ettiğini al. Onu da hayır yolunda sarf et. Mümin kardeşlerin aç iken, yoksul iken onu nefsinin arzulan için harcama kimseyi hor görme. Kendini kimseden üstün görme. Kalbini ve bedenini ibadetlere yönelt. Ömrünü bu şekilde geçir.
Niyet, ibadetlerin ruhu olması sebebiyle bu hususta çok kusur ettiğin için şimdiye kadar hiç hayırlı iş yapmadım kabul et. Çünkü ihlâs olmadan niyet sahih olmaz. Senin büyüğünde ihlâs olmazsa sende olmayacağı aşikârdır. Vallahi ben bu dünyaya ayak bastığımdan beri hayırlı bir amel işlemedim. Sen beni kendinden hayırlı zannediyorsun. Her hayırda kendini iflâs etmiş saymamak cehaletin son haddidir. Kendini iflâs etmiş kabul ettiğin vakit artık ümit kesme. Çünkü Cenab-ı Allah’ın fazl u ihsanı, bir kulun veya ins ü cinnin ibadetini yapmasından hayırlıdır.
Akılları şeytanın elinde oyuncak olan kimseler gibi, Allah’ın rahmeti sizleri ibadeti terk etmeye sevk etmesin.
Kalp zikrine devam et. Yolda giderken de olsa onu bırakma. Her işinde Allah’ın kuvvet ve kudretine sığın. Sâdât-ı Kiram (seyyidler, ulu kişiler) hazerâtınm ruhani-yetlerinden istimdad et (yardım iste). Alimlere ve Kur’an hafızlarına hürmet et. Gücün yettiği kadar Kur’an okumakla meşgul ol. En fazla fıkıh ilmiyle meşgul ol. Kalp huzurun bu işle kesilmesin. Eğer birini diğerine perde yaparsan meşrep darlığı içindesin demektir.
Hükümet adamlarının işlerine karışma. Senden kendileri için istemişlerse bile temkinli ol. Müslümanların başındaki adamlar için iyiliklerini iste ve ıslah olmaları yönünde dualar et. Müminlerin kâfirlere ve bid’atçılara galip gelmesi için Allah’a dua et. Kendini terk et. Hayra bütün gücünü sarf et. Mevcutlarla kaanat et. Makam-ı Mahmud sahibinin sünnetine sımsıkı sarıl. Allah’ın salat-u selamı ona, al ü ashabına olsun. Hamd, alemlerin rabbi Allah’a mahsustur.
Nafile namazlardan teheccüd, işrak, kuşluk ve evvâ-bîn namazlarına devam et.
Daima ihlâs sahibi ve doğru olmanız gerekir. Çünkü ihlâs, kıyamet gününde en güzel sermayedir. Yalvarış ve pişmanlıkla günahlardan istiğfar ediniz. Gafletten son derece uzak bulununuz. Çirkin olan alçak dünyaya aldanmayınız. Zira bu dünya nefs-i emmarenin ve şeytanın av için kurduğu tuzaktır. Din ehl-i dünyanın gerçek yüzünü ay-ne’l-yakîn (gözüyle kat’î olarak yakından görmüş gibi) görebildikleri için yanlarında hiçbir kıymeti yoktur.
✿ Keramet, veliliğin bir şartı olmadığı gibi, faziletli ve üstün olmanın da bir alemeti değildir.
✿ Bizim yolumuzun yolcusu, zahiren halk ile olup bâtınen Hak ile bulunandır.
✿ Yüce Allah’ı zikretmek, Allah Teâlâ’ya vâsıl olmaya sebeptir ve zikreden kimsenin O’nun tarafından sevildiğinin alametlerindendir.
✿ Bil ki ibadetin ruhu niyettir. Güzel niyet ise ancak ihlâs ile mümkün olur. Senden daha büyük olan âriflere ihlâs gerekirse sana nasıl gerekmesin?
✿ Sakın şeytana oyuncak olmuş bazılarının yaptığı gibi, Allah Teâlâ’nın rahmetine güvenerek ibadetleri terketme.
✿ Kalbî ve bedenî ibadetleri yerine getirmek için tüm gayretini sarfet. Bununla birlikte nefsine, Hiçbir zaman Allah katında makbul olacak bir hayır işleyemedim düşüncesini kabul ettir.
✿ Kalp zikrine devam et, öyl ki yolda yürürken dahi zikirden ayrılma.
✿ Kesinlikle yalan söyleme. Hiç kimseyi küçük görme. Nefsinin kimseden üstün olduğunu düşünme.
✿ Müslümanların imam ve idarecilerinin salih olması için dua et. Müslüman halkın ıslahı için yalvar. Dinin yükselmesi için Allah’a niyazda bulun.
✿ Elinden geldiği kadar kötü arkadaştan kaç. Kötü arkadaş, zehirli yılandan zararlıdır. Yılan zehri insanı candan eder, ama kötü arkadaş imandan eder.
✿ Allah’ın rahmetinden ümidi kesme. Allah’ın lûtuf ve rahmeti, kul için bütün insanların ve cinlerin amelinden daha hayırlıdır.
✿ İnsanların rağbetine sevinip, aramamalarına, etrafınızda dolaşmamalarına üzülmek, basitlik, büyük akılsızlık ve anlayışsızlıktır.
✿ Nerede olursan ol insanlara eza ve cefa verme. Buna özellikle Mekke-i Mükerreme’de ve Medine-i Münevvere’de dikkat et.
✿ Nefs-i emmâreden kurtulmanın alemeti, insanların övmesini de ayıplamasını da önemsememektir.
✿ Kendi nefsini bütün hayır işlerinde iflas etmiş kabul et. Eğer başka türlü düşünür ve kendinde bir varlık görürsen, bunun tam bir cehalet olduğunu bil.
✿ Allah Teâlâ’ya yakınlaşmak ve rızasını kazanmak için mutlaka niyeti düzeltmek, kötü düşüncelerden arınmak ve ihlâs sahibi olmak gerekir.
✿ Başkaları senin gıybetini yapsa bile sen kimsenin gıybetini yapma. Haksız yere hiç kimsenin dünya malından bir şey alma.
✿ Ancak dinin helâl kıldığını al ve onu da hayır yollarında harca.
✿ Mümin kardeşlerin aç ve muhtaç iken, sen keyfin için bolca harcama yaparak lezzetlenme. Elindeki nimetten onlara da tattır.
✿ Kulluk için tüm gayretini sarfet, bununla birlikte nefsine ‘hiçbir zaman Allah katında makbul olacak bir hayır işleyemedim’ düşüncesini kabul ettir.
✿ Bil ki ibadetin ruhu niyettir. Güzel niyet ise ancak ihlâs ile mümkün olur.
