Medrese; Hükümet caddesinde sanatlar okulunun solunda idi. Sağ tarafından SÜLEYMANÎE ( Davdaslı hoca ) MEDRESESİNE bitişikti. İstiklâl savaşından sonra medrese yıkılarak bahçe halinde sanatlar okuluna ilâve edilmiştir. İttisalinde cadde üzerinde bir de mescidi vardı. Kapısının üstündeki taşta üç satır halinde şu talik kitabe okunurdu:
Kitabeyi yeni harflerlede okuyalım:
1 — Hıdiv-i pak-siret âsaf-ı memduh haslet kim
Kubab-ı çarha etmiş süllem-i dergahı isti’la Zemin-i ma’delette himmet-i vâlâsı necm-efşan Binay-ı hayırda mimar-ı reyi hendese pira
2 — Nukud-i fikri masruf olmada ihyay-ı hayrata
Hususa etti bu ziba ibadethaneyi inşa İbadethane-i dâr-ül-fuyuz-i ilmü irfankim Nukuş-i sakf-ü sathı Nakşibendane feyz bahşa
3 — Kanadil-i ziyasın ahzeder Şems-i hakikatten
Ki oldu sayesi hemsaye-i Hurşid Mevlâna Cemaat okusun Midhat bu ziba tam tarihim Zehi bu mescidi etti bina Sami Bekir Paşa.
Nâzım Midhat’m hazırladığı tarih manzumesinin son mısraı Ebced hesabına vurulursa medresenin 1266 H. 1845 M. yılında Sami Bekir paşa tarafından yapıldığı anlaşılır. KONYA VALİSİ olan Sami Bekir paşa Nakşibendî tarikatına mensup idi. Medresesini Nakşibendî tarikatına mensup olanlar için yapmıştı.
Medresenin ilk müderrisliğine Hacı Himmet efendi tayin edilmişti. 1279 H. 1862 M. yılında vefat etmiştir. İkinci müderrisi Bozkırlı büyük âlim Nakşibendî tarikatinin mürşidleriuden Mefımed Baha-ed-din efendi idi.
Medresenin 14 odası ve bir dershanesi vardı.
1327 tarihinde KONYA’da son devrin dejenere medreselerini islâh için (ISLÂH-I MEDARİS-İ İSLÂMİYYE CEMİYETİ) adlı bir cemiyyet kurulmuştu. Bu cemiyet bu medresede memleketi çöktüren, felâketlerini hazırlıyan son devrin medreselerinin düşmanı bir medrese açmış idi. Sonra adına kısaca (İSLÂH) denilen bu medresede İslâm esaslarına göre ders okutuluyordu. Madde ve mânayı birleştiren, kültürlü İslâm âlimleri yetiştirmek üzre kurulan bu medresenin üç tarafındaki odalar 1328 H. tarihinde yıktırılarak yerlerine ikişer katlı modern hücreler, dershaneler, konferans salonları yaptırıldı. Medresede arap dili gibi garp dilleri de öğretilirdi. Kimya ve fizik lâburatuvarı, rasat âletleri vardı. İslâmiyet taassubu men ve ilmi kimde ve nerede bulunursa bulunsun almayı emrettiği için garp dilleri hocalarının içinde hiristiyanlar da vardı. Meselâ Fransızca öğretmeni bir Ermeni idi. Aıap-ca hocası Câmi-ül-ezher’den getirilmişti. [Beyşehir Müftisi Ömer Lütfi efendi]
Beynelmilel bir ilim otoritesi olan Şeyh zade Ziya efendi merhum bu medresenin aynı zamanda fizik, kimya ve kozmoğrafya, kardeşi Rifat efendi merhum da mantık öğretmeni idiler. Medresenin gayesi islâmın ve memleketin istediği çapta bilgin yetiştirmekti. Tahsil müddeti 12 sene olan medrese idaresi talebesini LONDRA’ya göndererek KEMPRİÇ üniversitesini de tamamlatmak istiyordu.
Medrese yedi sene devam etti. Birinci cihan harbi esnasında İttihadü Terakki partisinin düşmanlığı ile kapatıldı. Başka bir ifade ile bu modern ilim yuvası siyasî rekabete kurban gitti. KONYA’nm seçkin ilim adamları, mebusları ve bazı senatötleri buradan feyz almışlardı. Bu eserin naçiz müellifi de mektebin ilk ve son talebesi ve ilk sınıfların öğretmeni idi. İttihadü Terakki iktidarının bir şeyhül islâmı bu medresenin taklitlerini kurdurmuştu.
Medresenin bahçesinde mermerden şaheser bir Româ lahdi vardı. Bu lâhdi. Selçuk devrinin seyyahlarından Herevî KONYA’da yetişen o günkü dünya çapında meşhur olan bir çeşit kayısıya adını veren Selçuk emirlerinden Kamer-üd-din’in bahçesinde görmüştü. Lâhid som ak mermerdendi. Dört yüzünde dilimleri vardı. Eski eser mütehassısları bu lâhde yüksek kıymet biçiyorlardı. KONYA’daki Alman konsolosu lâhid kendilerine verildiği takdirde medreseyi yeniden yaptıracaklarını söylemişti. Medrese yıkılırken bu sanât pırlantası da param parça edilmiştir.
Lâhdi ilk görenler bunun kapağının üstünde uzanmış yarı çıplak yan yana bir tül altında yatan bir kadın bir erkek kabartması bulunduğunu kitaplarına geçirmişlerdir.
