KONYA’nın yedi saat batısında Beyşehir yolunun üstündedir. Altunba hanına dört saattir. Halk buna (Hanönü Hanı) da diyorlar. Hanın kapısı Türk yapı ananesine göre doğuya açılır. Han; pılan itibariyle ALTUNBA] ve DOKUZUN hanlarına benzemektedir. Hanın iç, dış divarları, kemerleri ve tonoz kubbeleri temamen muntazam kesme taşla yapılmış ve örülmüştür.
Bunda da ALTUNBA ve YAZI ÖNÜ hanı gibi tek bir tuğla bile kullanılmamıştır.
Antreden girince sağda ve solda bir birlerine geçen ve havlıya altışar kemerle açılan beşik örtüsü tonozlu birer kanad vardır. Sol kanad temamen, sağda kısmen çökmüş ve yıkılmıştır. Bu kısmın içten boyu 26, eni 17.60 metredir. Hanın üç boğdam üzerine yapılan kışlık kısmının içten eni 16, boyu 24 metredir.
Bu boğdamları 10 fil ayağı ile dıvarlarâ gömme halinde yerleştirilen kemer tırnakları tutmaktadır. Sağdaki ve soldaki boğdamların sakıfları temamen çökmüş ve yıkılmıştır. Yalnız sol boğdam sağlamdır boğdamların aralatma vurulan tahkim kemerleri fil ayaklarının üstlerine yarılarına kadar gömülen burçlarda diş olarak kullanılan bu bodur sütunlar Üzerlerine oturtulmuştur.
Hanın inşa tarzında KANDEMİR hanında gördüğümüz intizam yoktur, taununla beraber ( EMİR-İ İĞDİŞAN =» l ) hanındaki lâübalilikler de görülmez, han çok harap olmasına rağmen iyi muhafaza edilmesi lâzım gelen bir adçuk yadiğlrıdır.
Hanın kışlık kapısı da ALTUNBA hac minkine benzemektedir. Kapının ‘ kemeri onjtaşla örülmüştür. Üstünde 0,80X1 ,20 metre ebadında mermerden bir kitabe vardır. Kötü bir sülüs ile yazılan kitabenin orta kısımları dondan müteessir olduğu için okunmaz bir hale gelmiştir. Taşları üst üste koymak suretiyle tehlikeyi göze alarakl kitabenin okunabilecek kısımlarını çıkartmaya muvaffak oldum. Kitabenin üstüne yarım daire şeklinde Kitabenin alt kısmında hanın bânisi ve mimarını gösteren satırlar bozulduğu için şimdilik bu büyük hayır severin ve Türk mimarının adlarını veremiyeceğiz. Yalnız Kervansarayın 604 H. 1207 M. yılında KANDEMİR hanının inşasından bir sene sonra I. Gıyas-üd-dîn Keyhüsrev’in ikinci defaki hükümdarlığı zamanında yapıldığı anlaşılmaktadır.
ALTUNBA hanının da bu hükümdar zamanında yapıldığını kabul edi-yoruz. Bu hanlardan şu mânayı çıkarmak mümkündür: I. Keyhüsrev; Konya — Beyşehir yoluna büyük bir önem vermiştir. Bu kitabede başka kitabelerde görülmiyen bir hususiyet vardır. Şimdiye kadar bazı milknâme ve kitabelerin üstlerinde (arapça yazı) görüyorduk. Böyleşine hiç rastlamamıştık. Hanm biraz aşağısmda bir dere içinde bu hanm bânisi tarafından yapıldığı anlaşılan bir çeşme vardır, Çeşmenin sağ kısmı yıkılmıştır.
