Anksiyete bozukluklarının türüne göre risk grubundakiler değişiklik gösterebilir. Örneğin yaygın anksiyete bozukluğu veya çeşitli fobilerin neden olduğu kaygılar daha çok kadınlarda görülürken, gelecek ve sosyal kaygı nedeniyle gelişen anksiyete erkeklerde daha sık görülebilir. Anksiyeteye genel olarak kadınlarda, erkeklere oranla daha sık rastlanır. Bunun tam nedeni bilinmese de yapılan bazı çalışmalar, değişken hormon seviyelerinin kadınların ruh halinin etkilenmesine yol açabileceğini düşündürmektedir. Ayrıca erkeklerde bulunan testosteron hormonu da stres ve kaygıyı azaltarak erkeklerde anksiyete görülme riskini bir miktar azaltmaktadır. Tüm anksiyete türleri için genel risk faktörleri bulunmaktadır:
- Yeni biriyle tanışmaya veya yeni bir ortama girmeye çekinen, utangaç, içine kapanık kişiler
- Çocukluk veya yetişkinlik dönemlerinde travmatik olaylar yaşayan kişiler
- Ailesinde anksiyete veya farklı psikolojik bozukluklar bulunan kişiler
- Tiroit veya aritmi gibi anksiyeteyi tetikleyecek fiziksel sağlık sorunları yaşayan kişiler.
- Uyuşturucu veya alkol bağımlısı kişiler.
Anksiyete (Kaygı Bozuklukları) Türleri Nelerdir?
Birkaç tür anksiyete bozukluğu vardır:
- Yaygın anksiyete bozukluğu: Günlük hayatta karşılaşılan sağlık, para, iş ve aile gibi rutin sorunlar bile bu kişilerde aşırı kaygı ve endişeye neden olur. Genellikle depresyon ile görülen bir türdür. Endişe kontrol altına alınamaz. En az 6 ay boyunca her gün aynı şiddette tepkiler devam eder. Huzursuzluk, konsantrasyon problemi ve uykusuzluk en yaygın belirtileridir.
- Panik atak: Çok kısa süre içerisinde şiddetlenerek artan yoğun endişe, kaygı, korku ve terör duygularının birkaç dakika boyunca sürekli tekrar etmesi şeklinde görülen bir anksiyete türüdür. Panik atakta, aşırı terleme ve kalp çarpıntısı görülür. Kişi, kendisinin kalp krizi geçirdiğini ya da boğulduğunu hissedebilir.
- Fobiler: Bir nesne, bir ses veya bir duruma karşı aşırı korku hissetmek ve bundan kaçınma arzusuyla duyulan büyük endişe ile karakterizedir. Fobiler panik atakları tetikleyebilir.
- Agorafobi: Acil bir durumdan kaçınma veya yardım alınamayacağını düşündüğü bir durumdan korkma olarak adlandırılan agorafobi, spesifik bir anksiyete türüdür. Örneğin kalabalık bir yerde sıra beklemek, kapalı yerlerde bulunmak, uçakta veya toplu taşımada olmak, evin dışında yalnız kalmak, aniden endişeye neden olabilir.
- Sosyal kaygı bozukluğu (sosyal fobi): Utanma, çekinme, eleştirilme korkusu, olumsuz yargılanma endişesi, kişinin korku ve kaygı hissetmesidir.
- Ayrılık kaygısı bozukluğu: Evden ya da sevdiklerinden ayrı kalma korkusu ile karakterizedir.
- Travma sonrası stres bozukluğu: Yaşanılan travmatik bir olaydan sonra gelişen kaygı bozukluğudur.
Anksiyetenin Nedenleri Nelerdir?
Tam olarak anksiyetenin nedeni bilinmese de bazı araştırmalarda anksiyetenin yaygın nedenleri arasında şunlar yer almaktadır:
- Genetik: Aile bireylerinde, yakın akrabalarda anksiyete veya farklı zihinsel sorunların varlığı anksiyete görülmesini tetikleyebilir.
- Nörokimyasal değişimler: Beyin sinir hücreleri arasında kimyasal iletişim vardır. Bazı çalışmalara beyinin korku, kaygı gibi duyguları kontrol eden bölümlerindeki kimyasal iletimde meydana gelebilecek aksaklıkların da anksiyeteye neden olabileceğini öne sürmektedir.
- Stres: Kaygı bozukluklarını en temel nedeni strestir. Gün içerisinde maruz kalınan iş, özel veya sosyal yaşamdaki yoğun stres, uzun süren kaygı bozukluklarına neden olmaktadır.
- Bazı kronik hastalıklar: Diyabet, kalp, akciğer, hipertiroidizm, kronik ağrı veya irritabl bağırsak sendromu, tümörler, kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) ve astım gibi hastalıklar, anksiyeteye benzer semptomlara neden olabilir veya var olan anksiyeteyi tetikleyerek daha da kötüleştirebilir.
- İlaçlar: Özellikle uzun süreli kullanılan bazı ilaçların yan etkisi olarak anksiyete görülebilir.
