Ultrasonografi ses dalgalarının insan vücudundaki farklı doku ve organlara çarpıp yansıması ile görüntü elde etme yöntemidir. Bronkoskopi, tüm havayolunun bronkoskop denilen görüntüleme aygıtı ile doğrudan görüntülenmesi işlemidir. EBUS ise bronkoskopi işlemi sırasında gerek hava yolları duvarı, gerekse hava yolunun dışındaki yapıların ve akciğerin ultrasonografik incelenmesi işlemidir. EBUS, klasik bronkoskopide olduğu gibi nefes borusu ve bronşlara ağız yolu ya da burun içinden girilerek uygulanır. EBUS teknolojisi ile hava yolu duvarı, duvar dışındaki patoloji ve göğüs boşluğundaki lenf bezlerinin ultrasonik incelenmesi sağlanır.
Bu yöntemde ultrasonik ses dalgaları insan dokusuna gönderilmekte, dokuya çarpan ve dokunun özelliklerine göre belirli oranda geri yansıyan ses dalgaları tekrar algılanarak dokunun görüntüsüne dönüştürülmektedir. Doğada bu sistemin en iyi örneği yarasalar olup aslında kör olan bu hayvanlar insan kulağının duyamadığı frekansta sesler çıkarıp bu seslerin yansımalarını dinleyerek görmedikleri halde çevrelerindeki her şeyi çok net olarak algılayabilmektedirler.
Yöntemin hastaya sağladığı diğer bir avantaj ise, kan damarlarının ultrasonografi ile görüntülenmesi sayesinde damar yaralanması riskinin ortadan kaldırılmasıdır. Bu yöntem, özellikle göğüs boşluğu içerisindeki büyümüş lenf bezlerinin tanısında, konvansiyonel yöntemlerle ulaşılamayan tümörlerin tanısı ve evrelemesi ile tedavi kararında; sarkoidoz, lenfoma, tüberküloz gibi hastalıkların tanısında, büyük akciğer damarları düzeyindeki pıhtıların saptanmasında başarı ile kullanılabilmektedir.
EBUS sisteminde bronkoskopun ucuna yerleştirilen ultrasonografi birimi sayesinde bir yandan havayolunun içi görülürken ultrason yöntemi ile de bronşun duvarının arkasındaki doku ve kan damarları çok net olarak görüntülenebilmektedir. Biyopsi yapılmak istenen lenf bezi veya tümör kitlesi ultrasonografi ile görüldükten sonra bronkoskopun içerisinden, özel bir iğne gönderilmekte ve ultrasonografik görüntü altında bu lenf bezi ya da kitleden örnek alınabilmektedir. Yöntemin birinci avantajı görerek biyopsi alınmasını sağlaması ve hedefe ulaşmanın kesin olarak mümkün olmasıdır. İkinci avantaj ise kan damarlarının ultrasonografi ile görüntülenmesi ve bu sayede damar yaralanması riskinin ortadan kalkmasıdır.
EBUS, özel iğnesi sayesinde özellikle göğüs boşluğu içerisinde normal bronkoskopi yöntemi ile ulaşılamayan bölgelerdeki büyümüş lenf bezlerinin ya da merkezi havayollarına komşuluk gösteren lezyonların içine girebilmeye olanak sağlar. Biyopsi yapılmak istenen lenf bezi veya tümör kitlesi bu ultrasonografi ile görüldükten sonra bronkoskopun içerisinde özel olarak üretilmiş bir ince iğne bronkoskopun ucuna gönderilmekte ve ultrasonografik görüntü altında bu lenf bezi ya da kitleden parça alınabilmektedir. Yöntemin hastaya sağladığı diğer bir avantajı ise kan damarlarının ultrasonografi ile görüntülenmesi sayesinde damar yaralanması riski ortadan kalkabilmektedir. Bu yöntem, özellikle göğüs boşluğu içerisindeki büyümüş lenf bezlerinin tanısında, konvansiyonel yöntemlerle ulaşılamayan tümörlerin tanısı ve evrelemesi ile tedavi kararında, sarkoidoz, lenfoma, tüberküloz gibi hastalıkların tanısında, büyük akciğer damarları düzeyindeki pıhtıların saptanmasında başarı ile kullanılabilmektedir.
Bu yöntemin kullanılması ile birçok hasta gereksiz ameliyatlardan korunmakta ve hastanede yatırılmadan 15 – 20 dakikalık ağrısız bir işlemle akciğer hastalıklarının tanısı ve evrelenmesi sağlanabilmektedir. İşlem süresince tansiyon, nabız, elektrokardiyografi, oksijen satürasyonu gibi tüm hayati fonksiyonlar bir monitör üzerinden takip edilmektedir. İşlem sırasında nadiren ajitasyon, öksürük ve iğne yerinde kanama gibi hafif yan etkiler görülebilmektedir.
