Çeşitli hastalıklardan korunma, teşhis, tedavi ya da vücuttaki herhangi bir işleyişi değiştirme amacıyla kullanılan ilaçlar, doğru amaca yönelik olarak uygun dozda ve uygun sıklıkta kullanılması gereken kimyasal, biyolojik ve bitkisel ürünlerdir. Doğru amaca yönelik olsa dahi gerekli dozdan daha fazla ilaç tüketilmesi, ilacın iyileştirici etkisini yitirmesine ve vücutta büyük hasarların gelişmesine neden olabilir. Belirli bir tedavi için uygulanan ilacın yararlı etkiyi gösterebilmesi ve amaca yönelik tedavinin uygulanabilmesi için Akılcı İlaç Kullanımı ilkelerine uyulması gerekir.
Akılcı ilaç kullanımı nedir?
Herhangi bir tedavi için uygulanacak ilacın doğru seçilmesi akılcı ilaç kullanımının ilk önemli noktasıdır. Daha sonra dikkat edilmesi gereken noktalar ilacın doğru miktarda, doğru zamanda, doğru uygulama yolu ile uygulanmasıdır denebilir.
Bir ilaç belirli hastalık için ne kadar etkin tedavi sağlarsa sağlasın, akılcı ilaç kullanım ilkelerine uygun olarak kullanılmadığında iyileştirici etki göstermez, aksine başta bağışıklık sistemi olmak üzere birçok doku ve organda hasar gelişmesine neden olur. Bağışıklık sisteminin antibiyotik ve benzer ilaçlar ile baskılanması vücut savunmasını azaltarak kişiyi hastalıklara açık hale getirir. Dolayısıyla kullanılacak ilaç her şeyden önce doktor tarafından reçete edilmeli, sonrasında ise kullanım dozu ve uygulama sıklığına dikkat edilerek doktorun belirlemiş olduğu süre boyunca uygulanmalıdır.
Bağışıklık sistemi nasıl çalışır?
Vücut sağlığını korumakla görevli olan bağışıklık sistemi, vücutta gelişen herhangi bir hastalık ya da işlevsel bir bozukluk durumunda çeşitli antikorlar ile vücudu koruma altına almaya yönelik faaliyet gösterir. Bağışıklık sisteminde yer alan antikor çeşitleri, vücut için zararlı olan tüm organizma ve toksinlere karşı savunma geliştirerek kişiyi hastalıktan korumayı hedefler. Alerjik hastalıklara, bakteriyel enfeksiyonlara ve viral rahatsızlara karşı etkili savunmayı sağlayabilmek ve vücudu bu rahatsızlıklardan uzak tutmak için bağışıklık sisteminin yeterli direnci göstermesi gerekir. Direnç yeteneği azalan bağışıklık sistemi kişiyi hastalıklara açık hale getirerek sağlıklı vücut fonksiyonlarının bozulmasına neden olur. Dolayısıyla bağışıklık sisteminin doğru beslenme ve egzersizler ile desteklenmesi ve bağışıklık sistemini baskılayan yanlış ilaç uygulamalarından kaçınılması gerekir.
Fazla ilaç kullanımının bağışıklık sistemine zararları
Vücudun hastalıklara karşı geliştirdiği savunma sistemi, hastalık yapıcı etkenin vücuda girdiği andan itibaren hızla gelişen bir savunma mekanizması oluşturur. Çeşitli antikorlar ile hastalık yapıcı etkiye sahip antijenlerin vücuttan atılmasını sağlayan bu sistem, farklı hastalık etkenleri ile karşılaştığında o etkene karşı savunma geliştirir ve vücudun devamlı olarak korunmasını sağlar.
Ancak hastalık etkenlerinin vücuttan uzaklaştırılması ve hastalığın tedavi edilmesi için kullanılan antibiyotik ve benzeri ilaçlar, doktor tavsiyesi olmadan kullanıldığında bağışıklık sisteminin gerekli savunmayı yapmasını ve o hastalık etkenine karşı gelişim göstermesini engeller. Tedavi ya da hastalıklara karşı koruma için kullanılacak olan ilaçlar bağışıklık sisteminin yeterli direnç gösteremediği durumlarda tercih edilmeli, daha sonra bağışıklık sistemini destekleyecek yöntemler uygulanmalıdır.
Fazla ilaç kullanımının vücuda zararları nelerdir?
İlaçların gereğinden fazla kullanılması bağışıklık sistemini baskıladığı gibi diğer organ ve sistemler üzerinde de birçok olumsuz etki gösterir.
- Yoğun ağrı kesici kullanımı başta mide olmak üzere sindirim kanalının diğer organlarında da çeşitli problemler meydana getirir. Mideyi çeşitli zararlara, enfeksiyon benzeri hastalıklara ve doku hasarına karşı koruyan mide mukozası, fazla miktarda ağrı kesici tüketimi ile zarar görür ve durum midede kanama, ülser ve şiddetli ağrılar gelişmesine neden olur.
- Ağrı kesici ve antibiyotiklerin bilinçsiz tüketimi aynı zamanda karaciğer üzerinde de büyük olumsuz etkiler meydana getirir. Karaciğer fonksiyon testlerinin bozulması ile başlayan bu sağlık problemi, karaciğer yetmezliği gibi çok daha büyük problemler gelişmesine neden olabilir.
- Bilinçsiz ilaç kullanımından büyük oranda etkilenen bir diğer organın ise bağırsaklar olduğu söylenebilir. Gereğinden fazla ilaç tüketilmesi bağırsak sisteminin işleyişini bozarak uzun süren kronik ishal problemi yaşanmasına neden olur.
- Çoğunlukla kimyasal içerikler ile geliştirilen ilaçların fazla miktarda kullanıldığında vücuttan atılması zorlaşır ve böbrek metabolizması üzerinde olumsuz etkiler meydana gelir. Uzun vadede böbreklerin işleyişini büyük oranda bozan hatta böbrek kayıplarına dahi neden olabilen ağrı kesiciler ve benzer ilaçların yalnızca doktor kontrolünde ve gerekli durumlarda kullanılması önerilir.
