Serviks kanseri bu bölgedeki sağlıklı hücrelerin DNA’larındaki mutasyonlar sonucu meydana gelir. Sağlıklı hücreler belirli bir döngü içerisinde bölünür, yaşamlarını sürdürür ve zamanı geldiğinde yerlerini genç hücrelere bırakırlar. Mutasyonlar sonucunda bu hücre döngüsü bozulur ve hücreler kontrolsüz biçimde çoğalmaya başlar. Anormal hücre artışı kitle ya da tümör olarak ifade edilen yapıların oluşmasına neden olur. Bu oluşumlar agresif şekilde büyüme, çevredeki ve uzaktaki diğer vücut yapılarını da işgal etme gibi kötü huylu olmaları halinde kanser olarak ifade edilirler.
İnsan papilloma virüsü (HPV) serviks kanserlerinin yaklaşık % 99’unda bulunur. HPV cinsel yolla bulaşan bir virüstür ve genital bölgedeki siğil oluşumuna neden olur. Oral, vajinal ya da anal cinsel ilişki sırasında deri teması sonrası bireyler arasında yayılır. Birçoğu düşük riskli olarak kabul edilen ve servikal kansere neden olmayan 100’den fazla farklı HPV türü vardır. Kanser ile ilişkili olduğu tespit edilen HPV türü sayısı ise 20’dir. Serviks kanseri vakalarının %75’inden fazlası, çoğunlukla yüksek riskli HPV türleri olarak adlandırılan HPV-16 ve HPV-18 nedeniyle ortaya çıkar. Yüksek riskli HPV türleri, servikal hücre anormalliklerine veya kansere neden olabilirler.
Ancak serviks kanserinin tek nedeni HPV değildir. HPV taşıyan çoğu kadında serviks kanseri gelişmez. Sigara kullanma, HIV enfeksiyonu ve ilk cinsel ilişki yaşı gibi bazı diğer risk faktörleri HPV’ye maruz kalan kadınların serviks kanseri geliştirme olasılığını artırır. Bağışıklık sistemi normal şekilde çalışan bir kişide HPV enfeksiyonu yaklaşık olarak 2 yıllık bir zaman dilimi içerisinde vücudun kendisi tarafından ortadan kaldırılabilir.