Akne, cildin orta tabakasında bulunan sebum yani yağ salgılayan kanalların tıkanması, şişmesi ve daha sonra bakterilerle inflame olması sonucu ortaya çıkar. Deride artan yağ salgısı ve gözeneklerin tıkanması sonucu siyah nokta (komedon) oluşur. Daha sonra bu komedonlar bakteriler ile enfekte olur ve ciltden kabarık kırmızı ve iltihabi şişlikler oluşur. Aşırı büyük olanlar deride iz bırakırlar.
Akne genellikle ergenlik çağında başlar ve otuzlu kırklı yaşlara kadar uzayabilir. Bebeklik dönemine mahsus iyi huylu akne tipi de vardır. Erkeklerde kadınlara oranla daha fazladır. En sık; yüz, sırt, kol ve göğüs bölgelerinde görülür.
Sivilce oluşumuna etki eden faktörler nelerdir?
Akne oluşumunda; genetik, beslenme, çevresel faktörler ve hormonların rolü vardır. Her iki cinste de testesteron hormonunun rolü bilinmektedir. Bazı vakalarda testesteron hormonu fazlayken bazı vakalarda testesteron normal ancak yağ hücrelerinin testesterona yanıtı fazladır. Anne babanın birinde akne görülmesi çocuklarında akne ortaya çıkmasını kolaylaştırmaktadır. Kimi ilaçların özellikle hormon ilaçlarının akne artırıcı özelliği vardır. Bazı vakalarda cildin aşırı yağlı olması esas faktördür. Kalitesiz kozmetik ürünler, şeker ve yağ oranı yüksek besinler akneyi artırabilirler.
Sivilce tipleri nelerdir?
Akne Vulgaris, genellikle ergenlerde görülen basit aknelerdir. Daha ziyade yüzde görülürler. Deride siyah noktalar, kızarık sivilceler, bazen derin kist ve nodüller şeklinde görülürler. Erken tedavi ile skar gelişimi çok aza indirilebilir.
Akne Conglabata, şiddetli kist ve apselerle karakterize bir akne türüdür. Daha ziyade gövdede görülür. Polikistik Over hastalığı, aşırı tüylenme ve adet düzensizliği ile beraber olabilir. Akneler derin izler bırakırlar.
Akne Fulminans daha ziyade ergen erkeklerde görülen ateş ve eklem ağrısı ve şiddetli aknelerle karakterize bir hastalıktır.
Sivilce tanısı ve ayırıcı tanısı
Akne, özellikle şiddetli vakalar bazı hastalıklara eşlik edebilir. Bu nedenle sadece kozmetik sorun olarak kabul edilmemelidir. Akne ile beraber kızlarda aşırı tüylenme, adet düzensizliği, tip 2 diabet, yumurtalık kistleri olabilir. Bu vakalarda hormonal testlerin mutlaka yapılması ve altta yatan hastalığın tedavisi gereklidir. Böbrek üstü tümörlerinde aşırı hormon salınımına bağlı akne ortaya çıkabilir.
Mesleki veya kimyasal maruziyete bağlı akne ortaya çıkabilir. Ağır yağlar, gres, polivinil klorür, klorlu aromatik hidrokarbonlar ve katran maruziyeti akneye neden olabilir. Bazı ilaçların kullanımından sonra ani ve şiddetli akne oluşumu gözlenebilir. Bu durumda tanı öykü ile konur. Uzun süreli güçlü antibiyotik kullananlarda antibiyotiğe dirençli akne ortaya çıkabilir.
Sivilce tedavisi nasıl yapılır?
Akne tedavisinde Retinoid denilen ilaçların krem ve ağızdan formları kullanılabilir. Cildin sebum dengesinin sağlanması için etkili cilt temizliği yapılmalıdır. Antibiyotiklerin de akne tedavisinde yeri vardır. Krem ve veya oral formu tercih edilebilir. Yağ bezlerinin aktivitesini baskılamak ve yeni komedon oluşumunu önlemek içinde ilaçlar geliştirilmiştir.
Tedavi edilmeyen akne skar yani iz yaratarak hem kozmetik hem de ruhsal sorunlara yol açabilir. Sivilce izlerinin giderilmesi için kimyasal peeling, mikrodermabrazyon, dermaroller ve lazer peeling kullanılabilir.
Sivilceli cilt bakımı nasıl olmalıdır?
Yüze özel sabunlar veya temizleyici jel solüsyonlarla günde iki defa yıkanmalıdır. Sivilceli cilt leke oluşumuna karşı çok hassastır bu nedenle yağsız güneş kremi kullanılmalıdır. Bu kremler ayrıca cildi nemlendirerek tahrişi önler. Sivilce ilaçlarının yaptığı kuruluk ve tahrişle başa çıkmak için yağsız nemlendiriciler kullanılabilir.
Komedonları ve sivilceleri sıkmamak gereklidir. Komedonların temizliği için dermatologlar tarafından kimyasal peeling yapılır ve özel komedon başlıkları ile komedonlar boşaltılır.
