Uyku apnesi, sık görülen ve uyku sırasında tekrarlayan ataklarla, soluk alıp vermenin kesintiye uğradığı tehlikeli boyutlara varabilen bir uyku bozukluğudur. Tedavi edilmediği takdirde uyku apnesi, Tip 2 şeker hastalığı ve inme veya kalp krizi gibi bazı önemli kardiyak hastalıkların ortaya çıkmasında rol oynayabileceği için bilinçli ve dikkatli olunmalıdır.
Uyku apnesi nedir?
Uyku apnesi, solunumun uyku esnasında ani ve tekrarlayıcı bir şekilde durduğu ciddi bir uyku bozukluğudur. Günümüzde yaygın olarak görülen uyku apnesi rahatsızlığının ülkemizdeki sıklığı %5 ila 10 arasında değişkenlik gösterir. Solunum bozukluğuna uyku apnesi diyebilmek için solunum durmasının en az 10 saniye olması gerekir. Rahatsızlığın farklı alt tipleri bulunur. Hastalığın belirtileri ise apnenin bu alt tiplerine göre farklılık gösterebilir
Uyku apnesi tipleri nelerdir?
Uyku apnesi başlıca 3 alt tipe ayrılır:
Obstrüktif (Tıkayıcı) Uyku Apnesi
Obstrüktif uyku apnesi tamamen ya da kısmen hava yollarındaki fonksiyon kaybı nedeniyle meydana gelen oksijen düzeyi düşüklüğü ve uykunun kesilmesi atakları ile karakterizedir. Bu bozukluk nedeniyle kişinin uyku kalitesinde belirgin bir azalma söz konusudur. Bu temel belirtilere genellikle yüksek sesli horlama ve gündüz vakti uykululuğu gibi diğer şikayetler de eşlik edebilir.
Bu apne formu, üst solunum yollarında tıkanıklığa yol açan faktörler nedeniyle ortaya çıkan tiptir. Aynı zamanda genel popülasyonda en sık tespit edilen apne formu da obstrüktif uyku apnesidir. Üst solunum yollarındaki tıkanma veya daralmalar normal hava akımının kesilmesine neden olur ve bu durum apne şikayetlerinin oluşması ile sonuçlanır. Obstrüktif uyku apnesine uygun müdahale edilmediği takdirde bir takım önemli rahatsızlıkların oluşmasına neden olabilir bu nedenle obstrüktif apnenin uygun tanı ve tedavi alması önem arz eder.
Santral Uyku Apnesi
Santral uyku apnesi, beyindeki merkezlerin, solunumu kontrol eden kaslara uygun sinyaller gönderemediğinde ortaya çıkan apne formudur. Uyku sırasında tekrarlayan solunum durması nedeniyle kişinin oksijen karbondioksit dengesi olumsuz yönde etkilenir. Obstrüktif apneden farklı olarak santral uyku apnesinde solunumsal işlevler sürdürülemez ve bu nedenle hava akımı kesilir. Birbirine benzer şekilde sonuçlanan bu iki apne türünde aynı zamanda benzer şikayetler de söz konusudur. Gün içerisinde aşırı uykulu hissetme, konsantrasyon eksikliği ve baş ağrısı oluşabilecek şikayetler arasındadır.
Bu şikayetlerden farklı olarak santral uyku apnesinin altında yatan neden Parkinson hastalığı veya benzeri bir nörolojik rahatsızlık olması halinde yutkunma zorluğu, konuşma kalıpları ile ilgili farklılıklar, ses tonu değişiklikleri ve genel halsizlik gibi belirtiler de hastalık tablosuna dahil olabileceği için dikkatli olunmalıdır.
Mikst Uyku Apnesi (Kompleks Uyku Apnesi Sendromu)
Mikst uyku apnesi sendromu, kişide hem obstrüktif hem de santral uyku apnesi birlikte görülür.
