ن ـ ه ا ن ك ی م ا ن َ د آ ن ر ا ز ی ك ز و س ا ز ن د م ح ف ل ه ا
1- Mahfiller oluşturan bir sır nasıl gizli kalır?
خ و د آ ي د آ ن ك ه ي ا د ن ي ا ي د ز ن ا م ِ م ا
2- Bir gün gelecek ki adımız anılmayacak!
د ر ع ي ش ِ ن ق د ك و ش ك ه چ و ن آ ب خ و ر ن م ا ن د آ د م ب ـ ه ش ت ر و ض ه ء د ا ر ا ل س ّ ل ا م ر ا
3- İçinde bulunduğun andan faydalanmaya çalış. Bak! Adem bile -kısmeti kalmayınca- cenneti terk ediverdi!
د ر د ا ك ه ر ا ز ِ پ ن ه ا ن خ و ا ه د ش د آ ش ك ا ر ا
4- Eyvah! Gizli sır aşikâr olacak!
گ ر ت و ن م ی پ س ن د ی ت غ ي ي ر ك ن ق ض ا ر ا
5- Beğenmiyorsan İlâhî hükmü değiştir!
ت و ا ز ي ن چ ه س و د د ا ر ی ك ه ن م ی ك ن ی م د ا ر ا
6- Müdara etmemekten ne fayda görüyorsun!
ب خ ت ِ ب د ت ا ب ك ج ا م ی ب ر د آ ب ش خ و ر ِ م ا
7- Talihsizlik bakalım kısmetimizi daha nerelere atacak!
ك ا ش ك ی ه ر گ ز ن د ي د ی د ي د ه ء م ا ر و ت ر ا
8- Keşke gözümüz yüzünü hiç görmeyeydi!
گ ن ا ه ِ ب ا غ چ ه ب ا ش د چ و ا ي ن گ ي ا ه ن ر ُ س ت
9- İşte bu ot bitmedi! Bağın günahı nedir?
ف ك ر ِ ه ر ك س ب ق د ر ِ ه م ّ ت ِ ا و س ت
10- Herkesin fikri himmetine göre olur.
ب س ا س ر ا ك ه د ر ي ن ك ا ر خ ا ن ه خ ا ک ِ س ب و س ت
11- Bu dünyada nice başlar testi toprağı olmuştur!
ز ا ه د ا ن م ع ذ و ر د ا ر ي د ك ه ا ي ن م م ذ ه ب س ت
12- Sûfiler! Beni mazur tutun, mezhebim budur.
ن ا ا م ي د ا ز د ر ِ ر ح م ت م ش و ا ی ب ا د ه پ ر س ت
13- Ey devamlı içen sarhoş! Allah’ın rahmet kapısından ümidini kesme!
ت ر ک ِ ك ا م ِ خ و د گ ر ف ت م ت ا ب ر آ ي د ك ا م ِ د و س ت
14- Sevdiğimin muradı gerçekleşsin diye kendi muradımdan vazgeçmeyi yeğledim.
س ل ط ا ن ِ ج ه ا ن م ب چ ن ي ن ر و ز غ ل ا م س ت
15- Böyle bir günde cihanın sultanı benim kölemdir.
آ ن ك س ك ه چ و م ا ن ي س ت د ر ي ن ش ه ر ك د ا م س ت
16- Bu şehirde bizim gibi olmayan kimdir?
ب ا پ ا د ش ه ب گ و ك ه ر و ز ی م ق د ر س ت
17- Padişaha de ki herkesin rızkı taksim edilmiştir.
ب ر و ب ك ا ر ِ خ و د ا ی و ا ع ظ ا ي ن چ ه ف ر ي ا د س ت
18- Vaiz! Git işine! Bu ne bitmez safsata!
ن ص ي ح ت ِ ه م ه ع ا ل م ب گ و ش ِ م ن ب ا د س ت
19- Bütün alemin nasihati kulağıma rüzgâr gibi geliyor!
ب ه ه س ت و ن ي س ت م ر ن ج ا ن ض م ي ر و خ و ش د ل ب ا ش ك ه ن ي س ت ي س ت س ر ا ن ج ا م ِ ه ر ك م ا ل ك ه ه س ت
20- Var ile, yok ile gönlünü incitme; gönlünü hoş tut. Her kemalin sonu zevaldir.
ب س خ ا ط ر ع ج ب ل ا ز م ِ ا ي ّ ا م ِ ش ب ا ب س ت
21- Çılgınca davranışlar gençlik zamanına yakışır.
چ ه و ق ت ِ م د ر س ه و ب ح ث ِ ك ش ف و ك ش ّ ا ف س ت
22- Medresenin, Keşf ve Keşşâf’tan söz etmenin sırası değil!
ا ح ب ا ب ح ا ض ر ن د ب ه ا َ ع د ا چ ه ح ا ج ت س ت
23- Dostlar burada, düşmanlara ne hacet!
چ ر ا غ ِ م ص ط ف و ی ب ا ش ر ا ر ِ ب و ل ـ ه ب ي س ت
24- Nebevî meşaleden Ebû Lehebî kıvılcım ayrılmaz!
ك س ر ا و ق و ف ن ي س ت ك ه ا ن ج ا م ِ ك ا ر چ ي س ت
25- İşin sonunun neye varacağını kimse bilmez.
غ م خ و ا ر ِ خ و ي ش ب ا ش غ م ِ ر و ز گ ا ر چ ي س ت
26- Kendi derdini düşün! Alemin derdiyle uğraşmak ne oluyor?
ز ه ی م ر ا ت ب ِ خ و ا ب ی ك ه ب ِ ه ز ب ي د ا ر ي س ت
27- Ne güzel rüyalar! Uyanıklıktan bin kat güzel!
ه ر ك س ی آ ن د ر و َ د ع ا ق ب ت ِ ك ا ر ك ه ك ِ ش ت
28- Herkes ektiğini biçer.
ه م ه ج ا خ ا ن ه ء ع ش ق س ت چ ه م س ج د چ ه ك ن ش ت
29- Her yer aşk evidir, mescitle kilisenin farkı yok!
ن ه ع ا ر ف س ت ك ه ن س ي ه خ ر ي د و ن ق د ب ـ ه ش ت
30- Peşini bırakıp da veresiyeyi seçen ârif değildir.
ن ك ت ه ه ا ه س ت ب س ی م ح ر م ِ ا س ر ا ر ك ج ا س ت
31- Nükte çok, fakat anlayan nerede?
ف ك ر ِ م ع ق و ل ب ف ر م ا گ ل ِ ب ي خ ا ر ك ج ا س ت
32- Güzelce düşün! Dikensiz gül var mıdır?
ت ر س م ا ي ن ن ك ت ه ب ت ح ق ي ق ن د ا ن ی د ا ن س ت
33- Korkarım, bu nükteyi gereği gibi anlayamazsın!
آ ر ی ب ا ت ّ ف ا ق ج ه ا ن م ی ت و ا ن گ ر ف ت
34- Evet! İttifakla cihanı zaptetmek mümkündür.
خ ر ّ م آ ن ك ز ن ا ز ن ي ن ا ن ب خ ت ب ر خ و ر د ا ر د ا ش ت
35- Talihi güzellerden istifadeye müsait olana ne mutlu!
چ و ن ص ب ر ت و ا ن ك ر د ك ه م ق د و ر ن م ا ن د س ت
36- Nasıl sabretmeli? Takat kalmadı!
چ و م ف ل س ی ك ه ط ل ب ك ا ر ِ گ ن ج ِ ق ا ر و ن س ت
37- Karun’un malına talip olan müflis gibi!
د ر ك ا ر ِ خ ي ر ح ا ج ت ِ ا س ت خ ا ر ه ن ي س ت
38- Hayırlı işte istihareye gerek yoktur.
ج ا ی ِ غ م ب ا د ه ر آ ن د ل ك ه ن خ و ا ه د ش ا د ت
39- Senin mutlu istemeyen gönül mutsuz olsun!
ن ا ز ك م ك ن د ر ي ن ب ا غ ب س ی چ و ن ت و ش ك ف ت
40- O kadar naz yapma! Bu bahçede senin gibi pek çok çiçek açıldı!
م ا ب ا ت و ن د ا ر ي م س خ ن خ ي ر و س ل ا م ت
41- Bizim seninle bir işimiz yok, uğurlar olsun!
ي ا ر ب م ب ا د ك س ر ا م خ د و م ب ی ع ن ا ي ت
42- İlahî! Kimsenin velinimeti inayetsiz olmasın!
ج ا ن ا ر و ا ن ب ا ش د خ و ن ر ي ز ر ا ح م ا ي ت
43- Efendimiz! Zalimi himaye etmek uygun değildir.
ج و ر ا ز ح ب ي ب خ و ش ت ر ك ز م د ّ ع ی ر ع ا ي ت
44- Dostun cefası yabancının himayesinden evlâdır.
ك و ت ه ن ت و ا ن ك ر د ك ه ا ي ن ق ص ّ ه د ر ا ز س ت
45- Kısa kesilemez, bu hikâye uzundur.
د و ل ت آ ن س ت ك ه ب ی خ و ن ِ د ل آ ي د ب ه ك ن ا ر و ر ن ه ب ا س ع ی و ع م ل ب ا غ ِ ج ن ا ن ا ي ن ه م ه ن ي س ت
46- Nimet, zahmetsiz ele geçmeli. Yoksa mesai karşılığı verilecek cennet bir şey değildir!
م ب ا ش د ر پ ی ِ آ ز ا ر و ه ر چ ه خ و ا ه ی ك ن ك ه د ر ش ر ي ع ت ِ م ا غ ي ر ا ز ي ن گ ن ا ه ی ن ي س ت
47- Kimseyi incitme de ne istersen yap! Bizim şeriatımızda bundan başka günah yoktur!
د ر ر ه گ ذ ز ِ ك ي س ت ك ه د ا م ی ز ب ل ا ن ي س ت
48- Kimin yolunda bela tuzağı yok ki?
د ر ه ي چ س َ ر ی ن ي س ت ك ه س ر ّ ی ز خ د ا ن ي س ت
49- Hiçbir baş yoktur ki onda ilâhî bir sır bulunmasın.
آ ه ا ز ي ن ر ا ه ك ه د ر و ی خ ط ر ی ن ي س ت ك ه ن ي س ت
50- Ah bu yoldan! Her türlü tehlike bundadır!
چ و ب ش ن و ی س خ ن ِ ا ه ل ِ د ل م گ و ك ه خ ط ا س ت
51- Bir arif sözü işittiğin zaman “hatadır! ” deme.
ت ب ا ر ك ا ل ل ه ا ز ي ن ف ت ن ه ه ا ك ه ب ر س ر ِ م ا س ت
52- Başımıza ne kadar fitne üşüşmüş! Medet Allahım!
م ن ا ي ن ن گ ف ت ه ا م آ ن ك س ك ه گ ف ت ب ـ ه ت ا ن گ ف ت
53- Ben öyle bir söz söylemedim, söyledi diyen iftira etmiş.
م ص ل ح ت ن ي س ت ك ه ا ز پ ر د ه ب ر و ن ا ف ت د ر ا ز و ر ن ه د ر م ج ل س ِ ر ن د ا ن خ ب ر ی ن ي س ت ك ه ن ي س ت
54- Sırrın ifşa olması münasip değildir, zira ariflerin mahfilinde, olmayan bir haber yoktur.
ط ا ل ع ِ ب ی ش ف ق ت ب ي ن ك ه د ر ي ن ك ا ر چ ه ك ر د
55- Merhametsiz talihe bak ki başımıza neler getirdi!
ي ا ر ِ د ي ر ي ن ه ب ب ي ن ي د ك ه ب ا ي ا ر چ ه ك ر د
56- Eski dosta bakınız, dostuna ne yaptı!
ب ط ا ل ت م ب س ، ا ز ا م ر و ز ك ا ر خ و ا ه م ك ر د
57- Artık tembellik yeter, bugünden sonra çalışacağım.
م ا ر ا خ د ا ز ز ه د ِ ر ي ا ب ی ن ي ا ز ك ر د
58- Allah bizi riyakarca zühtten müstağnî etmiştir.
غ ب ا ر ِ ر ه ب ن ش ا ن ت ا ن ظ ر ت و ا ن ی ك ر د
59- Yoldaki tozu bastır ki görebilesin!
خ د ا ر ا ب ا ك ه ا ي ن ب ا ز ی ت و ا ن ك ر د
60- Allah için söyleyin! Bu oyun kime yapılabilir?
ت و ب ه ف ر م ا ي ا ن چ ر ا خ و د ت و ب ه ك م ت ر م ی ك ن ن د
61- Tövbe etmemizi emredenler acaba kendileri niçin tövbe etmiyorlar!
د ر ك ج ا ا ي ن ظ ل م ب ر ا ن س ا ن ك ن ن د
62- İnsana bu kadar zulüm reva mıdır?
ن ص ي ب ِ م ا س ت ب ـ ه ش ت ا ی خ د ا ش ن ا س ب ر و ك ه م س ت ح ق ّ ِ ك ر ا م ت گ ن ا ه ك ا ر ا ن ن د
63- Ey Allah dostu! Keyfine bak. Cennet bizim nasibimiz, zira en çok ihsana müstahak olan günahkarlardır.
ن ف ی ِ ح ك م ت م ك ن ا ز ب ـ ه ر ِ د ل ِ ع ا م ی چ ن د
64- Birkaç cahilin hatırı için hikmeti hükümsüz bırakma!
چ ش م ِ ا ن ع ا م م د ا ر ي د ز ا ن ع ا م ی چ ن د
65- Hayvan gibi heriflerden ihsan ümidinde bulunmayın!
ز ه ی س ج ّ ا د ه ء ت ق و ی ك ه ي ک س ا غ ر ن م ی ا ر ز د
66- Maşallah ne güzel takva seccadesi! Bir kadeh şarap bile etmiyor!
ب ر و ك آ ي ن و ع ظ ِ ب ی م ع ن ی م ر ا د ر س ر ن م ی گ ي ر د
67- Hadi oradan! Bu manasız vaaz benim zihnime girmiyor.
ه ر ك س ب ر ح س ب ِ ف ه م گ م ا ن ی د ا ر د
68- Herkesin anlayışına göre bir zannı var.
ه ر س خ ن و ق ت ی و ه ر ن ك ت ه م ك ا ن ی د ا ر د
69- Her sözün zamanı, her nüktenin yeri var.
ك ل ک ِ م ا ن ي ز ز ب ا ن ی و ب ي ا ن ی د ا ر د
70- Bizim kalemimizin de dili ve konuşması var!
م و س ی ب ـ ه ش ت و ا ز پ ی ِ گ و س ا ل ه م ی ر و د
71- Musa’yı bırakmış da buzağının arkası sıra gidiyor!
د ي و چ و ب ي ر و ن ر و د ف ر ش ت ه د ر آ ي د
72- Şeytan çıkınca melek girer.
چ ن د ن ش ي ن ی ك ه خ و ا ج ه ك ی ب ه د ر آ ي د
73- Efendi çıkacak diye ne zamana kadar oturacaksın?
و ي ر ا ن س ر ا ی ِ د ل ر ا گ ا ه ِ ع م ا ر ت آ م د
74- Virane gönlü abat edecek zaman geldi.
ه ا ن ا ی ز ي ا ن ك ش ي د ه گ ا ه ِ ت ج ا ر ت آ م د
75- Ey zarara uğramış! Gözünü aç, ticaret vakti geldi!
ك ج ا س ت ش ي ر د ل ی ك ز ب ل ا ن پ ر ه ي ز د
76- Nerede beladan sakınmayacak bir aslan yürekli?
ب ر ه م ا ن ي م ك ه ب و د ي م و ه م ا ن خ و ا ه د ب و د
77- Önce nasıl idiysek yine öyleyiz, öyle de kalacağız.
ا ي ن ب س ا خ ر ق ه ك ه ش ا ي س ت ه ء آ ت ش ب ا ش د
78- Ateşe atılacak hırka çok!
ح ي ف ب ا ش د د ل ِ د ا ن ا ك ه م ش و ّ ش ب ا ش د
79- Arifin kalbinin muzdarip olması üzüntü vericidir.
د ل ا ب ِ ه ش و د ك ا ر ت ا گ ر ا ك ن و ن ن خ و ا ه د ش د
80- Ey gönül! İşin şimdi yoluna girmezse daha ne zaman girecek?
ه م ا ی گ و م ف ك ن س ا ي ه ء ش ر ف ه ر گ ز ب ر آ ن د ي ا ر ك ه ط و ط ی ك م ا ز ز غ ن ب ا ش د
81- Hüma kuşuna de ki papağanın çaylaktan aşağı tutulduğu bir yere şerefli gölgeni salma!
ي ا ر ب م ب ا د آ ن ك ه گ د ا م ع ت ب ر ش و د
82- Ya Rab! Alçak hiçbir zaman muteber olmasın!
ر و ش ك ر ك ن م ب ا د ك ه ا ز ب د ب ت ر ش و د
83- Şükret! Allah göstermesin! Vaziyet bundan daha da beter olabilir.
ه م چ و گ ل ب ر خ ر ق ه ر ن گ ِ م َ ی م س ل م ا ن ی ب و َ د
84- Hırka, gül gibi şaraba bulanmış! Böyle Müslümanlık mı olur?
ب د پ س ن د ی ج ا ن ِ م ن ب ر ه ا ن ِ ن ا د ا ن ی ب و َ د
85- Azizim! Kusurları hoş görmek cehaletin göstergesidir.
ب ب خ ش ا ب ر ك س ی ك ش ز ر ن ب ا ش د
86- Züğürde acı!
ب ر ا ح ت ی ن ر س ي د آ ن ك ه ز ح م ت ی ن ك ش ي د
87- Zahmet çekmeyen rahata eremez.
ا ي ن گ و ش ب س ح ك ا ي ت ِ ش ا ه و گ د ا ش ن ي د
88- Bu kulak çok Şâh ü Gedâ hikâyesi dinlemiştir!
ن ب و َ د خ ي ر د ر آ ن خ ا ن ه ك ه ع ص م ت ن ب و َ د
89- Haya olmayan hanede hayır olmaz.
ه ر ك ر ا ن ي س ت ا د ب ل ا ي ق ِ ص ح ب ت ن ب و َ د
90- Edebi olmayan sohbete layık değildir.
ك س ب م ي د ا ن د ر ن م ی آ ي د س و ا ر ا ن ر ا چ ه ش د
91- Meydana kimse çıkmıyor, atlılara ne oldu?
گ ر ر ا ه ز ن ت و ب ا ش ی ص د ك ا ر و ا ن ت و ا ن ز د
92- Eğer yol kesici sen olursan yüz kervan vurulabilir.
ش ا ي د ك ه چ و و ا ب ي ن ی خ ي ر ِ ت و د ر ي ن ب ا ش د
93- Belki hakkında hayırlısı budur.
س ر ِ پ ي ا ل ه ب پ و ش ا ن ك ه خ ر ق ه پ و ش آ م د
94- Kadehin üstünü ört, sofu geldi!
گ د ا ی ِ ش ه ر ن گ ه ك ن ك ه م ي ر ِ م ج ل س ش د
95- Şehrimizin dilencisine bak, meclise reis olmuş!
ك س ی آ ن آ س ت ا ن ب و س د ك ه ج ا ن د ر آ س ت ي ن د ا ر د
96- O eşiği canı ancak eteğinde olan öpebilir!
س ا م ر ی ك ي س ت ك ه د س ت ا ز ي د ِ ب ي ض ا ب ب ر َ د
97- Samirî kimdir ki yed-i beyzaya galebe etsin!
د ر د د ا ر د چ ه ك ن د ك ز پ ی ِ د ر م ا ن ن ر و د
98- Derdi var, nasıl derman aramasın?
ا ل ل ه ا ل ل ه ك ه ت ل ف ك ر د و ك ه ا ن د و خ ت ه ب و د
99- Fesüphanallah! Kim telef ediyor! Oysa kim kazanmıştı!
ب ـ ه و ش ب ا ش ك ه ن ق د ِ ت و پ ا س ب ا ن ن ب ر َ د
100- Aklını başına topla! Paranı bekçi aşırmasın!
م ن ا ز ب ي گ ا ن گ ا ن د ي گ ر ن ن ا ل م ك ه ب ا م ن ه ر چ ه ك ر د آ ن آ ش ن ا ك ر د
101- Ben artık yabancıdan şikâyet etmeyeceğim, zira bana ne yaptıysa o dost yaptı!
چ ه ك ن م ب ا ز ی ِ ا ي ّ ا م م ر ا غ ا ف ل ك ر د
102- Ne yapayım? Zamanın oyunu beni gafil avladı!
م ن آ ن ن گ ي ن ِ س ل ي م ا ن ب ـ ه ي چ ن س ت ا ن م ك ه گ ا ه گ ا ه د ر و د س ت ِ ا ه ر م ن ب ا ش د
103- Benim için Süleyman’ın mührünün hiç önemi yok. Zira o, bazen şeytanın eline geçiyor!
غ ر ي ب ر ا د ل س ر گ ش ت ه ب ا و ط ن ب ا ش د
104- Garibin biçare gönlü vatandan ayrılmaz.
ج ن گ ِ ه ف ت ا د و د و م ل ّ ت ه م ه ر ا ع ذ ر ب ن ه چ و ن ن د ي د ن د ح ق ي ق ت د ر ِ ا ف س ا ن ه ز د ن د
105- Din hususunda cedelleşen yetmiş iki milletin bu hâlini mazur gör. Onların böyle hayallerle uğraşıp durmaları, hakikati görmediklerindendir.
و ا ع ظ ا ن ك آ ي ن ج ل و ه د ر م ح ر ا ب و م ن ب ر م ی ك ن ن د چ و ن ب خ ل و ت م ی ر و ن د آ ن ك ا ر ِ د ي گ ر م ی ك ن ن د
106- Mihrap ve minberde böyle cilve edip duran vaizler yalnız kaldıklarında başka işlerle meşgul olurlar!
د م ی ب ا غ م ب س ر ب ر د ن ج ه ا ن ي ك س ر ن م ی ا ر ز د
107- Bütün cihan bir anı kederle geçirmeye değmez.
ب ي ف ت د آ ن ك ه د ر ي ن ر ا ه ب ا ش ت ا ب ر و د
108- Bu yolda acele ile giden düşer!
د ر م ح ف ل ی ك ه خ و ر ش ي د ا ن د ر ش م ا ر ِ ذ ر ّ س ت خ و د ر ا ب ز ر گ د ي د ن ش ر ط ِ ا د ب ن ي س ت
109- Güneşin zerre addolunduğu bir yerde kendini büyük görmek edebe uygun değildir.
ش ا ه ا ر و ا م د ا ر ك ه م َ ف ْ ع ُ و ل ٌ م َ ن ْ ا َ ر َ ا د گ ر د د ب ر و ز گ ا ر ت و ف َ ع ّ َ ا ل ُ م َ ا ي ُ ر ِ ي د
110- Ey padişah! Bir mef‘ûlün men erâd’ın senin devrinde fa‘âlün li mâ yürîd olmasını reva görme!
ب ر ا د ر ب ا ب ر ا د ر ك ی چ ن ي ن ك ر د
111- Kardeş kardeşe böyle mi muamele eder?
د ا ئ م ا ي ك س ا ن ن ب ا ش د ح ا ل ِ د و ر ا ن غ م م خ و ر
112- Dünyanın hai her zaman bir olmaz, gam yeme!
ه ر آ ن چ ه ن ا ص ح ِ م ش ف ق ب گ و ي د ت ب پ ذ ي ر
113- Müşfik nasihatçı sana her ne derse kabul et.
ح ر ي ف ِ ر ا ه ن ي ن د ي ش د ا ز ن ش ي ب و ف ر ا ز
114- Ciddi yolcu inişten, yokuştan sakınmaz.
ب ی چ ا ر ه م ا ك ه پ ي ش ِ ت و ا ز خ ا ک ك م ت ر ي م
115- Zavallı biz! Senin nezdinde toprak kadar değerimiz yok!
س خ ن ب خ ا ک م ي ف ك ن چ ر ا ك ه م ن م س ت م
116- Sözünü zayi etme, çünkü ben sarhoşum.
ك ا ر ف ر م ا ی ق د ر م ی ك ن د ا ي ن م ن چ ه ك ن م
117- Bunu hükümferma kader yapıyor, ben ne yapayım?
گ ر ل ا غ ر م و گ ر ن ه ، ش ك ا ر ِ غ ض ن ف ر م
118- Nahif olsam da olmasam da aslana av olurum!
م ن ل ا ف ِ ع ق ل م ی ز ن م ا ي ن ك ا ر ك ی ك ن م
119- Ben akıllıyım diyorum, öyle iş yapar mıyım?
م ن ن ه آ ن م ك ه د گ ر گ و ش ب ت ز و ي ر ك ن م
120- Bundan sonra dedikoduya kulak vereceklerden değilim.
ب ب ي ن ك ه ا ه ل ِ د ل ی د ر ج ه ا ن ن م ی ب ي ن م
121- Bak, cihanda bir gönül ehli göremiyorum!
ر و ح ر ا ص ح ب ت ِ ن ا ج ن س ع ذ ا ب ي س ت ا ل ي م
122- Alçaklarla dost olmak ruha şiddetli bir azaptır.
پ د ر م ر و ض ه ء ر ض و ا ن ب د و گ ن د م ب ف ر و خ ت ن ا خ ل ف ب ا ش م ا گ ر م ن ب ج ُ و ِ ی ن ف ر و ش م
123- Babam cenneti iki buğdaya satmış. Ben bir arpaya satmazsam zürriyetsiz olmuş olurum.
م ن ك ه ب د ن ا م ِ ج ه ا ن م چ ه ص ل ا ح ا ن د ي ش م
124- Alemde adı kötüye çıkmış olan ben, niçin doğru olmayı düşüneyim?
ن ا ك س م گ ر ب ش ك ا ي ت ب ر ب ي گ ا ن ه ر و م
125- Şikâyet için ecnebî nezdine gidersem adam değilim!
ك ا ر ص ع ب س ت م ب ا د ا ك ه خ ط ا ي ی ب ك ن ي م
126- İş zor, sakın bir hata yapmayalım!
خ و د ِ غ ل ط ب و د آ ن چ ه م ا پ ن د ا ش ت ي م
127- Bizim zannettiğimiz yanlış imiş!
م ح ت ا ج ِ ج ن گ ن ي س ت ب ر ا د ر ن م ی ك ن م
128- Ey kardeş! Kavgaya ne hacet! Yapmayacağım!
م ع ذ و ر م ا ر م ح ا ل ِ ت و ب ا و ر ن م ی ك ن م
129- Senin muhal sözüne inanmaz isem mazurum.
ك ا ر ِ ب د م ص ل ح ت آ ن س ت ك ه م ط ل ق ن ك ن ي م
130- Kesinlikle kötü işler yapmamamız, hikmete uygundur.
و ع د ه ء ف ر د ا ی ِ و ا ع ظ ر ا ك ج ا ب ا و ر ك ن م
131- Vaizin yarına ait olan vadine itimat mı ederim?
ش ك ا ي ت ا ز ك ه ك ن م خ ا ن گ ي س ت غ م ّ ا ز م
132- Kimden şikâyet edeyim? Beni gammazlayan içeriden!
ط و ق ِ ز ر ّ ي ن ه م ه د ر گ ر د ن ِ خ ر م ی ب ي ن م
133- Altın gerdanlığı hep eşeklerin boynunda görüyorum!
چ و ن س ا غ ر ت پ ُ ر س ت ب ن و ش ا ن و ن و ش ك ن
134- Mademki kadehin dolu, hem iç, hem içir.
ن ت و ا ن ن ـ ه ف ت ن د ر د ا ز ط ب ي ب ا ن
135- Doktordan dert saklanmaz.
ا ع ت ب ا ر ِ س خ ن ِ ع ا م چ ه خ و ا ه د ب و د ن
136- Avamın sözüne itibar mı edilir?
ا ز د و س ت ا ن ج ا ن ی م ش ك ل ب و د ب ر ي د ن
137- Samimi dostlardan ayrılmak zordur.
گ و ش ِ س خ ن ش ن و ك ج ا د ي د ه ء ا ع ت ب ا ر ك و
138- Söz dinler kulak nerede? İbret alır göz hani?
د و ر ِ خ و ب ی گ ذ ر ا ن س ت ن ص ي ح ت ب ش ن و
139- Güzellik devri çabuk geçer, nasihat dinle!
م ع ذ و ر د ا ر م ت ك ه ت و ا و ر ا ن د ي د ه ا ی
140- Seni mazur görürüm, çünkü onu görmemişsin.
د ل م ز م د ر س ه و خ ا ن ق ا ه گ ش ت س ي ا ه
141- Medreseden, tekkeden kalbim karardı!
د ر ي ا ب ض ع ي ف ا ن ر ا د ر و ق ت ِ ت و ا ن ا ي ی
142- Güçlü olduğun zaman zayıfların imdadına yetiş!
آ ن ج ا ك ه ب ص ر ن ي س ت چ ه خ و ب ی و چ ه ز ش ت ی
143- Gözün olmadığı yerde güzellikle çirkinlik eşittir.
ك ا ر ن ا ك ر د ه چ ه ا م ي د ِ ع ط ا م ی د ا ر ی
144- İş görmeden niçin ihsan ümidinde bulunuyorsun?
ر ن د ی و ه و س ن ا ك ی د ر ع ه د ِ ش ب ا ب ا و ل ی
145- Her türlü arzuya uymak gençlik zamanına yakışır.
ه ر ق ب ل ه ا ی ب ا ش د ب ـ ه ت ر ز خ و د پ ر س ت ی
146- Hangi kıble olursa olsun kendine tapmaktan daha iyidir.
ت ك ي ه ب ر ج ا ی ِ ب ز ر گ ا ن ن ت و ا ن ز د ب گ ز ا ف م گ ر ا س ب ا ب ِ ب ز ر گ ی ه م ه آ م ا د ه ك ن ی
147- Laf ile büyüklerin yerine geçilemez, büyüklüğün gereğini hakkıyla yaptıysan, o başka!
آ ف ر ي ن ب ر ت و ك ه ش ا ي س ت ه ء ص د چ ن د ي ن ی
148- Aferin sana! Bunun yüz misline lâyıksın!
آ ن ب ِ ه ك ز ي ن گ ر ي و ه س ب ك ب ا ر ب گ ذ ر ی
149- Bu dar yoldan yükü hafif olarak geçmek daha iyidir.
چ ن ي ن ش ن ا خ ت ف ل ک ق د ر ِ خ د م ت ِ چ و م ن ی
150- Benim gibi bir adamın hizmetinin değerini felek böyle bildi?
ا ي ن چ ن ي ن ع ز ّ ت ص ا ح ب ن ظ ر ا ن م ی د ا ر ی
151- İlim ehline böyle mi değer veriyorsun?
چ ه ت و ق ّ ع ز ج ه ا ن ِ گ ذ ر ا ن م ی د ا ر ی
152- Fani dünyadan ne umuyorsun?
ع ر و س ِ ب س خ و ش ی ا ی د خ ت ر ِ ر ز و ل ی گ ه گ ه س ز ا و ا ر ِ ط ل ا ق ی
153- Ey üzümün kızı! Çok güzel gelinsin, fakat bazen boşanmaya lâyık görülüyorsun!
ا ی ج ه ا ن د ي د ه ث ب ا ت ِ ق د م ا ز س ِ ف ل ه م ج و ی
154- Ey tecrübeli kişi! Alçaktan sebat umma!
ز ه م ص ح ب ت ِ ب د ج د ا ي ی ج د ا ي ی
155- Kötü arkadaştan uzak bulun, uzak!
ع م ل ت چ ي س ت ك ه م ز د ش د و ج ه ا ن م ی خ و ا ه ی
156- Ne yaptın ki mükâfat olarak iki âlemi istiyorsun?
د ل ز ت ن ه ا ي ی ب ج ا ن آ م د خ د ا ي ا ه م د م ی
157- Gönül yalnızlıktan pek mustariptir. Ey Allahım! Ne olur, bir dost!
ع ا ل م ی د ي گ ر ب ب ا ي د س ا خ ت و ز ن و آ د م ی
158- Başka bir âlem, özellikle yeniden âdem icat etmeli!
م ش ك ل ب و َ د ن ش س ت ن د ر ا ي ن چ ن ي ن د ي ا ر ی
159- Böyle bir memlekette oturmak zordur.
ا گ ر ت و ع ش ق ن د ا ر ی ب ر و ك ه م ع ذ و ر ی
160- Eğer sende aşk yoksa pekâlâ, mazursun!
و ه ك ه ب س ب ی خ ب ر ا ز غ ل غ ل ِ چ ن د ي ن ج ر س ی
161- Yazık! Bunca çanların velvelesinden haberin yok!
ح ي ف ب ا ش د چ و ت و م ر غ ی ك ه ا س ي ر ِ ق ف س ی
162- Senin gibi bir kuşa acınır, kafeste esir düşmüşsün!
و ع ظ ت آ ن گ ا ه ك ن د س و د ك ه ق ا ب ل ب ا ش ی
163- Öğüt, sana -öğüt alabilecek kişilikte biri isen- faydalı olur.
ت ن د م ی ر و ی ج ا ن ا ت ر س م ت ف ر و م ا ن ی
164- Azizim! Pek serkeşçe gidiyorsun, korkarım gidemez olursun!
ع ا ق ل ا م ك ن ك ا ر ی ك آ و ر َ د پ ش ي م ا ن ی
165- Ey akıllı kişi! Sonu pişmanlık olacak hiçbir işi yapma!
İkinci Bölüm
Kelîm-i Kâşânî
چ ر ا ب ي ه و د ه گ ي ر م د ر ب غ ل م ي ن ا ی ِ خ ا ل ی ر ا
1- Boş şişeyi niçin koltuğumda tutup durayım?
ز آ ت ش ه ي چ پ ر و ا ن ي س ت د و ر ا ز آ ب ، م ا ه ی ر ا
2- Sudan ayrı düşen balığın ateşten korkusu olmaz.
گ ر ي ب ا ن پ ا ر ه ش د گ ل ر ا ، ك ج ا پ ن ه ا ن ك ن د ب و ر ا
3- Gülün yakası yırtıldı, kokusunu nasıl saklasın!
ت ا ت و ا ن ی ن ا ت و ا ن ا ن ر ا ب چ ش م ِ ك م م ب ي ن ي ا ر ی ِ ي ک ر ش ت ه ، ج م ع ي ّ ت د ه د گ ل د س ت ه ر ا
4- Zayıflara -mümkün olduğu kadar- kötü gözle bakma, iplik sayesinde gül demeti perişanlıktan kurtulabilir.
ب ُ ر د ه ر ا پ ن ه ا ن ك ن د د ز د و د ل ي ر ا ن م ی ب ر ن د ب ر س ر ِ ب ا ز ا ر ِ ش ه ر ت م ع ن ی ِ د ز د ي د ه ر ا
5- Hırsız çaldığını saklamaya çalışır; halbuki birtakım utanmazlar -şairlerin eserlerinden- çaldıkları manaları şöhret pazarına çıkarmak isterler!
خ و ش ه و خ ر م ن ب ه پ ي ش ِ چ ش م ِ ا س ت غ ن ا ي ك ي س ت
6- Gözü tok olana göre başak ile harman birdir.
ش ب ه م ا ز ك س ب ِ ك م ا ل آ س و د ه د ر ب س ت ر ن َ ي م م ی د ه د د ر س ِ خ م و ش ی ص و ر ت ِ د ي ب ا م ر ا
7- Gece yatağımda dahi olgunlaşma çabasından uzak kalmam, ipeğin sureti bana sessizlik dersi verir.
ذ و ق ی ا ز ب ا ل ا ن ش س ت ن ن ي س ت ص ا ح ب خ ا ن ه ر ا
8- Ev sahibi üst başta oturmaktan zevk almaz.
ع ي د ِ ق ر ب ا ن ا س ت د ا ئ م خ ا ن ه ء ق ص ّ ا ب ر ا
9- Kasabın evinde her gün kurban bayramı vardır.
ي ا د م ی گ ي ر ن د ا ز د ي و ا ن ـ ه ه ا آ د ا ب ر ا
10- Edep, divanelerden öğrenilir.
خ ا م و ش ن ش ي ن م ك ه ب ي م ا ر ب خ و ا ب س ت
11- Susalım, hasta uykuda!
پ س ا ز ا ل ف ت ق ف س ه م آ ش ي ا ن س ت
12- Alışıldıktan sonra kafes de yuva olabilir.
خ ا ن ه ء ت ا ر ي ک ر ا ش م ع ی ب ِ ه ا ز ص د ص و ر ت س ت
13- Karanlık oda için bir mum, yüz levhadan makbuldür.
خ و ی ِ د ي و ا ن ه گ ر ف ت آ ن ك ه ب د ي و ا ن ه ن ش س ت
14- Divane ile düşüp kalkan, divane olur.
س ف ل ه چ و ن د س ت ش ق و ی گ ر د د ز ب و ن ك ُ ش م ی ش و د
15- Alçak güçlenince, zayıflara zulmeder.
ب و ی ِ گ ل ر ا ق ي م ت ا ر ز ا ن ك ن گ ل س ت ا ن د و ر ن ي س ت
16- Gül kokusunu ucuzlat, gülistan uzakta değil.
ا ز و ط ن آ و ا ر ه گ ر ب ا ش د پ ر ي ش ا ن د و ر ن ي س ت
17- Vatanından uzak düşen perişan olursa şaşılmaz.
ا ك ن و ن چ ه ك ن م ر ش ت ه ك ه و ق ت ی گ ه ر ی د ا ش ت
18- Vaktiyle özünde cevahir dizili olan ipliği şimdi ne yapayım?
آ ز ا د گ ی ز م ن ّ ت ِ ا ح س ا ن ر م ي د ن س ت
19- Hür olmak, başkasının iyiliğine minnettar kalmaktan sakınmaktır.
گ ا م ی ب ه غ ل ط ه م س و ی ِ م ق ص و د ن ر ف ت م گ و ي ی ر ه ِ آ و ا ر گ ي م ر ا ه ب ر ی د ا ش ت
20- Asıl maksada doğru -yanlışlıkla da olsa- bir adım atmadım, sanki bir rehber, beni avarelik yoluna sevk eder dururdu.
ز م ا ن ه ، ا ز ش ب ِ ت ا ر م چ ر ا غ ب ا ز گ ر ف ت پ س ا ز و ف ا ت ِ م ن آ و ر د و ب ر م ز ا ر م س و خ ت
21- Zamane, -hayatımda- karanlık gecemden mumu gasp etti de -vefatımda- getirdi, mezarımın üzerinde yaktı.
ز د ر د ِ ف ق ر ، د ل ا غ ي ر ت ی ا گ ر د ا ر ی م خ و ا ه م ر گ ، ك ه خ و ا ه ش ب ج ز گ د ا ي ی ن ي س ت
22- Gönül! Gayretin varsa ihtiyaçların verdiği acıdan dolayı ölüme talip olma; çünkü bu tür bir istek, dilencilikten başka bir şey değildir.
ك ا م ب خ ش ي ه ا ی ِ گ ر د و ن ن ي س ت ج ز د ا د و س ت د ت ا ل ب ِ ن ا ن ی ع ط ا ف ر م و د د ن د ا ن ر ا گ ر ف ت
23- Feleğin bağışları alışverişten başka bir şey değildir, bir lokma ekmek verinceye kadar insanın dişini alır.
پ ر د ل ی ك ا ر ی ن س ا ز د گ ا ه ِ ا س ت ي ل ا ی ِ ع ش ق ش ي ر ب گ ْ ر ي ز د د م ی ك آ ت ش ن ي س ت ا ن ر ا گ ر ف ت
24- Muhabbet istilâ edince şecaat bir işe yaramaz, sazlığı ateş alınca aslan kaçar.
ز ب ا ن ب س ت ه ب ه ا ش ک ِ ر و ا ن گ ذ ا ش ت س خ ن چ و ط ف ل ِ ب س ت ه ز ب ا ن گ ر ي ه ا م ب ي ا ن ِ م ن س ت
25- Konuşmayan dilim, hâlini ifade etmeyi akan gözyaşıma bıraktı. Henüz konuşmaya başlamayan çocuk gibi, konuşmam, ağlayışımdan ibarettir.
گ ف ت و گ و ی ِ ا ه ل ِ ع ا ل م ب ر س ر ِ د ن ي ا ب ـ ه م ج م ل ه ب ی ا ص ل س ت ج ن گ ِ ط ف ل ه ا ی ِ م ك ت ب س ت
26- İnsanların dünya için birbirleriyle yaptıkları kavgalar anlamsızdır; bunlar, okul çocuklarının birbirleriyle yaptıkları kavgalara benzer.
ا ث ر ا گ ر ن ب و َ د ب ا د ع ا ی ِ م ن س ه ل س ت ه م ي ن ب س س ت ك ه ش ر م ن د ه ء ا ج ا ب ت ن ي س ت
27- Dualarım kabul edilmezse bunda beis yoktur; onların kabul edilmemesinden dolayı utanmamak bana yeter.
د خ ل ِ ب ی ج ا ه م ه ج ا د ر س خ ن م م ی آ ي د ا ي ن م گ س ل ا ز م ِ ش ي ر ي ن ی ِ گ ف ت ا ر ِ م ن س ت
28- Her yerde şiirime yersiz tarizlerde bulunuluyor; bu sineğin öyle konup durması, şiirimin halâvetindendir.
م ا ب س م ل و ا و م ی ط پ د ا ي ن ر ا ك ه ش ن ي د س ت ؟
29- Boğazlanan biziz, halbuki o çarpınıyor; bu olur şey midir?
ب ح ر ي س ت ز ن د گ ی ك ه ن ـ ه ن گ ش ح و ا د ث س ت ت ن ك ش ت ي س ت و م ر گ ب ه س ا ح ل ر س ي د ن س ت
30- Hayat bir denizdir, timsahı hadiselerdir. Beden, gemidir; ölüm, sahile varmaktır.
گ ر ك و ت ه ا س ت د س ت ِ ا م ي د م ع ج ب م د ا ر د ر د ع و ی ِ گ ز ا ف ز ب ا ن م د ر ا ز ن ي س ت
31- Ümidimin eli kısa ise bunda garipsenecek bir durum yoktur; çünkü batıl davalarda dilim uzun değildir.
ب ر ا ص و ل ِ ر ق ص ِ ب س م ل ك ی ك ن د ع ا ق ل گ ر ف ت
32- Akıllı kişi, boğazlananın hareketlerine itiraz eder mi?
ص د ف گ ش ا د ه ك ف ا س ت آ ن ز م ا ن ك ه گ و ه ر ن ي س ت
33- Sedef, içinde inci bulunmadığı zaman açıktır.
خ و ش آ ن ك ه ع ا ر ي ّ ت ی ر ا ب ه ا خ ت ي ا ر گ ذ ا ش ت
34- Borç aldığı şeyi isteyerek terk eden, müsterih olur.
ز ا ن ق ل ا ب ِ س پ ه ر ِ د و ر و ع ج ب د ا ر م ك ه ب ی ق ر ا ر ی ِ م ا ر ا ب ي ک ق ر ا ر گ ذ ا ش ت
35- Değişmekten uzak kalmayan iki yüzlü feleğin, bizim kararsızlığımızı bir kararda bırakışına şaşarım.
چ ن ا ن م م ي ر ك ه چ ي ز ی ب م ا ن َ د ا ز ت و ب ج ا ب غ ي ر ِ ن ا م ن ب ا ي د ب ي ا د گ ا ر گ ذ ا ش ت
36- Geride bir şey bırakacak şekilde ölme. İnsan isimden başka yadigar bırakmamalıdır.
د ا ن ه ء ب س ي ا ر د ر ك ا ر س ت ب ـ ه ر ِ ص ي د ِ خ ل ق ح ق ب د س ت ِ ز ا ه د ا ر آ ن س ب ح ه ر ا ص د د ا ن ه س ا خ ت
37- Halkı avlamak için çok tane lâzım; tespihini yüz tane yapmış ise hak yedindedir.
گ ر م ر ا د ت ش م ع ِ ب ی د و د س ت ، د ر ا ي ن خ ا ن ه ن ي س ت
38- İstediğin dumansız mum ise, bu evde bulunmaz.
ك ش و ر ِ م ه ر و و ف ا ب س ي ا ر ب د آ ب و ه و ا س ت ت ا د ر ي ن م ل ك ی د ل ا ل ا ز م ب و َ د ب ي م ا ر ي َ ت
39- Ey gönül! Sevgi ve vefa ikliminin suyu ve havası pek fenadır. Bu iklimde bulunduğun sürece hasta olman kaçınılmazdır.
ج ز م ر گ ك س ی د ر پ ی ِ آ ب ا د ی ِ م ن ن ي س ت
40- Ölümden başka hiçbir şey beni mamur edemez.
گ ر ب ب ن د ی د ي د ه ك ن ج ِ خ ا ن ه و ص ح ر ا ي ك ي س ت
41- Gözünü yumarsan evin bir köşesi ile çöl bir olur.
ه ي چ غ و ّ ا ص ی ن ك ر د آ ن ك س ك ه پ ا س ِ د م ن د ا ش ت
42- Nefesini tutamayan kişi dalgıçlık yapamaz.
گ م ر ا ه آ ن ك ه پ ي ر و ِ ا ر ب ا ب ِ ع ا د ت س ت خ ض ر ِ ر ه ِ ت و م ا ن د ن ا ز ي ن ك ا ر و ا ن پ س س ت
43- Adet erbabına uyan kişi yoldan çıkar; sana yol gösterecek Hızır, bu kervandan geri kalmandır.
ب ن د د گ ر ب پ ا ی ِ د ل ت ا ز و ط ن م ن ه ب ي ر و ن ن ر ف ت ن ا ز ق ف س ِ آ س م ا ن ب س س ت
44- Gönlünü bir de vatan bağıyla bağlama; gökyüzünün dışına çıkamamak esareti kâfidir.
چ و ن ك ش و ر ِ و ج و د ع د م گ ر چ ه ت ن گ ن ي س ت آ س و د ه ت ر ك س ي س ت ك ه ج ا پ ي ش ت ر گ ر ف ت
45- Gerçekte yokluk ülkesi, varlık ülkesi gibi dar değildir. Ama orada kim önce yer kaparsa o daha rahat olur.
خ و ب ی ِ ظ ا ه ر م خ ر ب ـ ه ي چ ك ه د ن ي ا د ش م ن ِ ج ا ن آ م د و گ ش ا د ه ج ب ي ن س ت
46- Dış güzelliği ciddiye alma; dünya can düşmanı olduğu halde insanın yüzüne güler.
ب س ك ه د ر د ن ي ا ج ف ا ا ز خ و ب ر و ي ا ن د ي د ه ا م آ ر ز و ی ِ ج ن ّ ت م د ر د ل ز ب ي م ِ ح و ر ن ي س ت
47- Dünyada güzellerden pek çok cefa gördüm. Hurilerin cefasından korktuğum için gönlümde cennet arzusu yoktur.
س ر ب س ر د ل ـ ه ا ی ِ آ گ ه د ا ن ه ء ي ک س ب ح ه ا ن د آ ن چ ه م ا ر ا د ر د ل س ت ا ز ي ك د گ ر م س ت و ر ن ي س ت
48- Bütün aydın gönüller bir tespihin taneleri gibidir; bizim gönlümüzde olan şey birbirimizden gizli değildir.
ب ـ ه ش ت ح ق ّ ِ ب ن ی آ د م س ت د ل خ و ش د ا ر ك ه م ا ن د ه ا ز پ د ر ا ي ن ب ا غ و ق ف ِ ا و ل ا د س ت
49- Cennet insanoğlunun hakkıdır, gönlünü hoş tut. Çünkü babadan miras kalan bu bağ, çocuklarına vakfedilmiştir.
گ ر ب ا ر ب ه د و ز خ ن گ ش ا ي ي م چ ه س ا ز ي م م ا ر ا م ت ا ع ی ب ج ز ا ز ه ي ز م ِ ت ر ن ي س ت
50- Yükümüzü cehenneme indirmeyelim? Metaımız yaş odundan ibarettir.
ي ا ر ا گ ر ا م ر و ز ب ا م ا د و س ت ف ر د ا د ش م ن س ت
51- Sevgili, bugün bizimle dost ise, yarın düşmandır.
ر و ز م ا گ ر س ي ا ه س ت ت ق ص ي ر ِ آ ف ت ا ب س ت
52- Gündüzüm karanlık ise bu, güneşin kusurundandır.
و ف ا چ ه ك ر د ك ه د ر خ ا ط ر ِ ت و ج ا ن گ ر ف ت
53- Vefa ne yaptı ki senin gönlünde yer bulamıyor!
ه ر ج ا ك ه س ر چ ش م ه ب و َ د ق ا ف ل ه گ ا ه س ت
54- Her neresi çeşme başı ise kervan konağı orasıdır.
ت ا گ د ا ب ر س ر ِ ر ه ن ي س ت د ل ش خ ر ّ م ن ي س ت
55- Yol üzerinde bulunmadıkça dilencinin keyfi gelmez.
ز ا ن ق ل ا ب ِ ز م ا ن د ر پ ن ا ه ِ ج ه ل گ ر ي ز ك ه آ ن چ ه م ا ن د ه ب ي ک ح ا ل ، ع ي ش ِ ن ا د ا ن س ت
56- Zamanın değişimlerinden, bilgisizliğin gölgesine sığın, cahilin maişetinden başka bir şey aynı kalmadı.
ج ز ب ا د ب د س ت ِ ب ا د ز ن ن ي س ت
57- Yelpazenin elinde rüzgardan başka bir şey yoktur.
م ا ز آ غ ا ز و ز ا ن ج ا م ِ ج ه ا ن ب ی خ ب ر ي م ا و ّ ل و آ خ ر ِ ا ي ن ك ه ن ه ك ت ا ب ا ف ت ا د س ت
58- Biz cihanın başlangıcından habersiziz; bu köhne kitabın başı ve sonu düşmüştür.
د ز د د ا ئ م د ر پ ی ِ خ و ا ب ي د ه ا س ت
59- Hırsız daima gafilin arkasına düşer.
ا ي ن ق د ر ف ر ق م ي ا ن ِ خ ط ِ ي ک ك ا ت ب چ ي س ت س ر ن و ش ت ِ ه م ه گ ر ا ز ق ل م ِ ت ق د ي ر س ت
60- Mademki herkesin alın yazısını kader kalemi yazmış, öyle ise bir kâtibin yazısında bu kadar farklılık nedendir?
ش م ع ِ م ح ف ل ر ا گ ن ا ه ی ن ي س ت گ ر پ ر و ا ن ه س و خ ت
61- Pervane yandı ise mecliste yanan mumun günahı yoktur.
آ ن ك ه ب ر ع ي ب م ن د و ز د چ ش م ِ ب د ب ي ن س و ز ن س ت
62- Ayıbıma göz dikmeyen biri varsa, iğnedir!
و ض ع ِ ز م ا ن ه ق ا ب ل ِ د ي د ن ِ د و ب ا ر ه ن ي س ت ر و پ س ن ك ر د ه ، ه ر ك ه ا ز ي ن خ ا ك د ا ن گ ذ ش ت
63- Zamanın belâlarını iki kez görmeye dayanılmaz, onun için dünyadan her kim gitmiş ise bir daha yüzünü çevirip geriye bakmamıştır.
ت ي ر ا ز چ ه ا ف ك ن ی چ و ن د ا ن ی ن ش ا ن ك ج ا س ت
64- Mademki hedefin neresi olduğunu bilmiyorsun, niçin ok atıyorsun?
ش ا خ ِ ب ُ ر ي د ه ر ا ن ظ ر ی ب ر ب ـ ه ا ر ن ي س ت
65- Kesilmiş dal bahara iltifat etmez.
د ر س ن گ ِ د َ ي ر و ك ع ب ه ب ج ز ي ک ش ر ا ر ن ي س ت
66- Manastırın da Kâbe’nin de taşındaki kıvılcım aynıdır.
ا ي ن چ ن ي ن م گ ْ ذ ا ر م ا ر ا ، ي ا ر ه ا ك ن ي ا ب ب ن د
67- Bizi böyle bırakma; ya salıver, ya da bağla!
پ ن ه ا ن ن م ی ت و ا ن ك ر د ر ا ز ی ك ه ب ر م َ ل ا ش د
68- Bir kere faş olan sırrı bir daha saklamak mümkün olmaz.
ب ن ا د ا ن ك ا ر ِ د ا ن ا م ه ر ب ا ن ي س ت د ل ِ ب ي ن ا ب ه ن ا ب ي ن ا ب س و ز د
69- Alimin işi cahile merhamet etmektir; gözü gören kişinin yüreği âmâya acır.
ب ی م ا ي ه غ م ِ د ك ا ن ن د ا ر د
70- Sermayesiz kişinin dükkân kaygısı yoktur.
د ر ح ش ر د گ ر ز م ا چ ه خ و ا ه ن د غ ا ر ت ز د ه ا ر م غ ا ن ن د ا ر د
71- Mahşerde yine bizden ne isteyecekler? Sahip olduğu şeyler yağma edilen kişi, hediye götüremez.
م ا ن ن د ِ ط ب ي ب ي س ت ك ه ب ي م ا ر ن د ا ر د
72- Hastasız doktora benzer.
د ي و ا ن ه ز و ي ر ا ن ه ء خ و د ع ا ر ن د ا ر د
73- Divane viranesinden utanmaz.
د ر گ ر م ی ِ ت ب م ر و ّ ح ه ت أ ث ي ر ن د ا ر د
74- Hummanın verdiği hararete yelpaze etki etmez.
ز آ ن ا ب ل ه ا ن ن ه ا ي م ك ه ف خ ر ا ز پ د ر ك ن ن د
75- Atalarıyla övünen ahmaklardan değiliz.
س ع ا د ت ِ ا ز ل ی ر ا ب ك س ب ن ت و ا ن ي ا ف ت ك ه ز ا غ ا ز خ و ر ش ِ ا س ت خ و ا ن ، ه م ا ن ش و د
76- Ezelî mutluluk çalışmakla elde edilemez; karga da kemik yemekle hüma olamaz.
ك س م ر و ّ ح ه د ر ف ص ل ِ ز م س ت ا ن ن ف ر و ش د
77- Kışın kimse yelpaze satmaz.
ر ش ت ه ر ا پ س ن د ه د آ ن ك ه گ ه ر م ی گ ي ر د
78- Cevheri alan ipliğini geri vermez.
ت ا د ا م ب ر ن ي ا ي د م ا ه ی خ ب ر ن د ا ر د
79- Ağ sudan çıkmayınca balığın, kendi hâlinden haberi olmaz.
ا ز ق ف ل ب ی ن ي ا ز س ت ، گ ر خ ا ن ه د ر ن د ا ر د
80- Evin kapısı yok ise kilide de ihtiyacı yoktur.
د ر ق ف س ب ل ب ل ص ف ي ر ا ز ش و ق ِ گ ل ش ن م ی ك ش د
81- Bülbül kafeste gül bahçesi şevkiyle öter.
آ ن ك س ك ه م ا ي ه د ا ر ب و َ د خ و د ن م ا ی ن ي س ت ه ر گ ز ك س ی گ ل ی ب ه س ر ِ ب ا غ ب ا ن ن د ي د
82- Asaleti kendinden olan gösterişe ihtiyacı yoktur; bahçıvanın, başına gül taktığı görülmemiştir.
ه م چ و ن و ر و ز ی ك ه و ا ق ع د ر م ح ر ّ م م ی ش و د
83- Muharreme rastlayan nevruz gibi!
ه ر ب د ا ز پ ر ت و ِ ن ي ك ا ن ن ب َ ر د ب ـ ه ر ه ك ه ز ه ر م ی ك ُ ش د ك ه ه م ه ا ز د س ت ِ م س ي ح ا ب ا ش د
84- Her kötü, iyilerden müstefit olamaz; zehir İsa’nın eliyle de verilse içeni öldürür.
پ ي ا ل ه ! چ ش م ِ ت و ر و ش ن ك ه ب ا د ه پ ي د ا ش د
85- Ey kadeh! Gözün aydın olsun; nihayet şarap ortaya kondu.
چ و س ا ق ی س ر گ ر ا ن ا ف ت ا د س ا غ ر د ي ر م ی گ ر د د
86- Sâki sarhoş olunca kadeh süratle devredemez.
ش م ع ِ ت ر ب ت س ب ب ِ ر و ش ن ی ِ گ و ر ن ب و د
87- Türbede yakılan mum kabri aydınlatmaz.
ع ك س د ر آ ي ي ن ه ب ی ص و ر ت د م ی م س ك ن ن ك ر د
88- Karşısında suret olmadıkça aynanın aksi görünmez.
د ر ك ش و ر ِ ا ي ن ز ه د ف ر و ش ا ن ن ت و ا ن ي ا ف ت ي ک ص و م ع ه ك آ ن ر ا ه ب ه ب ت خ ا ن ه ن د ا ر د
89- Bu riyakârların memleketinde bir Nigîse* bulunamaz ki puthaneye varan yolu olmasın.
ش م ع ی ك ه ب ي ف ر و خ ت ه پ ر و ا ن ه ن د ا ر د
90- Yanmayan mumun pervanesi olmaz.
ه م ي ش ه ع ق ل د ر ا ص ل ا ح ِ ن ف س ع ا ج ز ب و َ د ك ه پ ن د گ و ی ب د ي و ا ن ه ب ر ن م ی آ ي د
91- Akıl, nefsin ıslahından daima acizdir; öğüt veren kişi, divane ile başa çıkamaz.
پ ي و س ت ه ر و س ي ا ه ن گ ي ن ب ـ ه ر ِ ن ا م ب و د
92- Mührün üzeri, nam için daima kara olur.
م س ك ي ن خ ب ر ن د ا ش ت ك ه ا ي ن د ا ن ه د ا م ب و َ د
93- Zavallı, bu danenin tuzak olduğunu anlayamamış.
ب ش ك ن د ق ي م ت ِ خ ا ت م چ و ن گ ي ن ب ر خ ي ز د
94- Taşı düşünce yüzük kıymetten düşer.
ت ش ن ه ر ا آ ب م ح ا ل س ت ك ه ا ز ي ا د ر و د
95- Susamışın hatırından suyun çıkması muhaldir.
ن ا ز ِ ش ا گ ر د ِ ه ن ر م ن د ب ه ا س ت ا د ر و د
96- Hünerli öğrencinin, üstadına nazı geçer.
چ ه ك ن د د ا ن ه چ و د ا م ا ز ك ف ِ ص ي ّ ا د ر و د
97- Avcının elinden tuzak gidince daneyi ne yapsın.
ك م ن ص ي ب س ت آ ن ك ه د ر آ خ ر ب ه ي غ م ا م ی ر س د
98- Yağmaya sonradan yetişenin hissesi az olur.
خ س ن خ و ا ه د س ب ز گ ر د ي د ا ر ب ه د ر ي ا م ی ر س د
99- Çerçöp denize ulaşsa da yeşeremez.
م ق ب و ل ِ ر و ز گ ا ر ن گ ش ت ي م و ا ي م ن ي م م ا ر ا ك ه ب ر ن د ا ش ت ه چ و ن ب ر ز م ي ن ز ن د
100- Zamanenin makbulü olmadığımızdan dolayı emniyet içindeyiz; bizi yükseltmedi ki yere de vursun.
چ و ن ت و ا ن ب ا ت ش ن گ ی ق ط ع ِ ن ظ ر ا ز آ ب ك ر د
101- Susuz iken sudan yüz çevirmek nasıl mümkün olur?
خ ا ش ا ک س ي ل ر ا ن ت و ا ن د ع ن ا ن گ ر ف ت
102- Süprüntü, selin önünü alamaz.
م س ت ی ب ه پ ر ي ش ا ن ی ِ د س ت ا ر ن ب ا ش د
103- Sarhoşluk sarık dağınıklığı ile olmaz.
ع ل ا ج ن ا ز ِ ط ب ي ب ا ن ن م ی ت و ا ن ك ر د ن و گ ر ن ه ، ه ر م ر ض ِ م ُ ه ل ك ی د و ا د ا ر د
104- Her derde derman bulunur, ama zengin tabibin nazına derman bulunmaz.
ق ف س ب ه د ي د ه ء م ر غ ِ ا س ي ر ت ا ر ي ك س ت چ ه ش د ك ه ب ا م و د ر ِ ا و ت م ا م ر و ز ن ش د
105- Kafes, mahpus kuşun gözüne karanlık görünür; her tarafı pencere olmuş, ne faydası var?
س ر ی ز خ و ا ب ب ر آ و ر ك ه ص ب ح ر و ش ن ش د
106- Artık uykudan uyan; sabah oldu.
م ر ي ض ر ا چ و ع ي ا د ت ك ُ ش د د و ا چ ه ك ن د
107- Hasta ziyaretinden ölen hastaya, şifa ne yapsın.
ر ن گ ِ ا خ گ ر د ا ر د آ ن آ ه ن ك ز آ ت ش ت ا ب د ي د
108- Ateşin kızdırdığı demir, kor rengini alır.
ه ر ك ه ب ي ن د خ س ت ه ر ا گ و ي د ش ف ا ي ی م ی ر س د
109- Hastayı her gören “yakında şifa bulursunuz” der.
م ی خ و ر د خ و ن و خ ي ا ل ِ م َ ی ِ ش ي ر ا ز ك ن د
110- Kan yutuyor, Şiraz şarabı hayal ediyor!
د ر ي ن و ح ش ت س ر ا ي م گ و ش ه ء ا م ن ی ن ش د ر و ز ی ك ه ه م چ و ن ش م ع ه ر ج ا م ی ر و م س ر د ر خ ط ر ب ا ش د
111- Bu vahşethanede bana bir sığınacak yer nasip olmadı, nereye gitsem mum gibi başım belâda.
ز ش ت ، آ ن ب ِ ه ك ه ب ه آ ي ي ن ه ب ر ا ب ر ن ش و د
112- Çirkinin, aynanın karşısında durmaması daha iyidir.
س ف ل ه ا ز ق ر ب ِ ب ز ر گ ا ن ن ك ن د ك س ب ِ ش ر ف ر ش ت ه پ ر ق ي م ت ا ز آ م ي ز ش ِ گ و ه ر ن ش و د
113- Adi kişi, büyüklere yakın olmakla şeref kazanamaz; cevher ile karıştığından dolayı iplik değerli olmaz.
ط ف ل چ و ن ر و ب ي ش ي ا ب د ، ب ي ش ب د خ و م ی ش و د
114- Çocuk çok yüz bulunca çok yüzsüz olur.
ب ی ح ا ص ل ا ن ز م ح ن ت ِ ا ي ّ ا م ف ا ر غ ن د د و ر ا ن ش ك س ت ِ ن خ ل ِ گ ر ا ن ب ا ر م ی د ه د
115- Ürünü olmayanlar meşakkatten azadedir; rüzgar meyveli ağacı kırar.
ب ه ك ِ ش ت ِ م ا گ ذ ا ر ِ ل ش ك ر ا ف ت ا د
116- Bizim ekinimizin üzerinden asker geçti.
ز س ا ي ه ذ و ق ن ك ر د آ ن ك ه آ ف ت ا ب ن خ و ر د
117- Güneşte kalmayan, gölgenin zevkini bilmez.
چ ه م ی آ ي د د س ت ش گ ر ج ر س ا ز ك ا ر و ا ن ر ن ج د
118- Çan kervandan rahatsız olsa da elinden ne gelir?
چ ه ب ا ش د ح ا ل ِ م خ م و ر ی ك ز و س ا ق ی ب ج ا ن ر ن ج د
119- Sâkînin şiddetli tepkisine uğrayan sarhoşun hâli nice olur?
د ر د ل ِ خ و د ر ا ی ِ ا و ه ر گ ز م ر ا خ و د ج ا ن ب و د ح ي ر ت ی د ا ر م ك ه چ و ن آ ن ج ا ن ش س ت ا ز م ن غ ب ا ر
120- Onun kendini beğenmiş gönlünde zaten benim yerim yoktu; benden ona nasıl toz konduğuna şaşarım.
ه ي چ ك س د ي د ی ب ي ک م ض ر ا ب ب ن ْ و ا ز د د و س ا ز ؟
121- Bir mızrapla iki saz çalan kişi gördün mü?
گ ر م م ي ّ ز د ر م ي ا ن ن ب ْ و َ د چ ه س و د ا ز ا م ت ي ا ز
122- Ortada mümeyyiz olmayınca imtiyazın ne faydası olur?
ه م ي ش ه م ی ر م د ا ز د ا ن ه ا م ش ك ا ر ا ف س و س
123- Yazık! Av, daima danemden ürküp kaçıyor!
ص ب ح ِ م ا ر ا د ي د ی ا ز ش ب ه ا ی ِ ت ا ر ِ م ا م پ ر س
124- Sabahımızı gördün, karanlık gecelerimizi sorma!
د ر ب ز م ِ ط ر ب ن و ح ه گ ر ی ر ا چ ه ك ن د ك س
125- Zevk meclisinde ağlayanı kim ne yapsın?
چ ي س ت د ر خ ا ن ه ك ه م ن ق ف ل ز ن م ب ر د ر ِ خ و ي ش
126- Evimde ne var ki kapısına kilit asayım?
خ ن د ه ب ر ب خ ت ز ن م ي ا ب ه و ف ا د ا ر ی ِ د و س ت گ ر ي ه ب ر خ و ي ش ك ن م ي ا ب ه گ ر ف ت ا ر ی ِ د ل
127- Bahtıma mı güleyim, sevgilinin vefasına mı? Kendime mi ağlayayım, gönlümün esaretine mi?
ت ر ا د ي د م ، چ ر ا گ و ي م ك ه ا ز ه ج ر ا ن چ ه ا د ي د م
128- Şimdi seni gördüm ya! Senden ayrı iken neler gördüğümü niçin söyleyeyim?
گ ر ب ه خ َ س آ ت ش ف ت د ا ز م ه ر م ی س و ز د د ل م
129- Çerçöpe bile ateş düşse merhametten yüreğim yanar.
م ن ا ي ن د و د س ت ر ا ز د و د ن ي ا ك ش ي د ه ا م
130- Ben bu iki eli, her iki âlemden çekmişimdir.
ب ر ص ي د ِ د ي گ ر ی ن ظ ر م ك ی ف ت د ك ه م ن د ر س ر ن گ ن ج د م ك ه گ ل ِ چ ي د ه ب و ك ن م
131- Koparılmış gülü bile koklamayı düşünmeyen ben, başkasının avına göz diker miyim?
ز ا ه د ا ن ِ ع ه د ِ م ا م ع ي ا ر ِ ح ق و ب ا ط ل ن د ه ر چ ه ر ا م ن ك ر ش و ن د ا ي ن ق و م ب ا و ر م ی ك ن م
132- Zamane zahitleri, hak ve batılın ölçüsüdürler; bunlar her neyi inkâr ederse ben onu ikrar ederim.
ش ي ش ه ء ه ي چ د ل ا ز م س ت ی ِ م ن خ و د ن ش ك س ت م ن ب ه ا ي ن د ل ش ك ن ا ن ا ز چ ه گ ر ف ت ا ر ش د م
133- Benim sarhoşluğumdan hiçbir gönül şişesi kırılmadı, ben bu gönül incitenlere neden tutuldum?
ب ا ط ن ش ه م چ و پ ش ت ِ آ ي ن ه ب و د ظ ا ه ر ِ ه ر ك ه ص ا ف ت ر د ي د م
134- Dışarıdan, saf gördüğüm insanların içi, aynanın arkası gibi idi.
گ ر ه ج و ن ي س ت د ر س خ ن ِ م ن ز ع ج ز ن ي س ت ح ي ف آ ي د م ك ه ز ه ر د ر آ ب ِ ب ق ا ك ن م
135- Sözümde hiciv bulunmaması aczimden dolayı değildir; âb-ı hayata zehir karıştırmak elimden gelmiyor.
ه م چ و م ا ه ِ ع ي د ك ا ر م غ م ز خ ا ط ر ب ر د ن س ت ت ا ز ه س ا ز ِ د ا غ ِ م ر د م چ و ن م ح ر ّ م ن ي س ت م
136- İşim, bayram ayı gibi gönülden gamı def etmektir. Muharrem ayı gibi halkın derdini tazelemem.
ب ه ا ي ن د م ا غ ك ه ا ز س ا ي ه ا ج ت ن ا ب ك ن ي م ب ر آ ن س ر ي م ك ه ت س خ ي ر ِ آ ف ت ا ب ك ن ي م
137- Gölgeden korkacak bir yapıda olduğumuz halde, güneşi büyülemek sevdasında bulunuyoruz!
غ ي ر ِ ي ا ر ا ن ی ك ه م ض م و ن م ی ب ر ن د ك س ن م ی ب ي ن م خ ر ي د ا ر س خ ن
138- Mazmun çalan dostlardan başka söz müşterisi göremiyorum!
ق د ر ت چ و ن ي س ت ، م ر د ن ا ز ز ن د گ ي س ت خ و ش ت ر ص د ب ا ر س ر ب ُ ر ي د ه ، ب ـ ه ت ر ك ه پ ر ب ُ ر ي د ه
139- Kudret olmayınca ölüm hayata tercih edilir; başı kesilmiş olmak, kanadı koparılmış olmaktan yüz kat daha hayırlıdır.
چ و گ ل چ ي ن ی ه م ا ن ؛ ك آ ش ن ا ی ِ ب ا غ ب ا ن ب ا ش ی
140- Mademki gül devşirmek istiyorsun, bahçıvan ile dostluk kurmalısın.
ب ِ ه ا س ت ا ز ع ي ب د ا ن ی گ ر ت و خ و د ر ا ع ي ب د ا ن ب ا ش ی
141- Kendi ayıbını bilmen, (başkasının) ayıbını bilmekten (araştırmaktan) daha iyidir.
ر و ا ج ِ ج ه ل ِ م ر ك ّ ب ر س ي د ه ا س ت ب ج ا ي ی ك ه ك ر د ه ه ر م گ س ی خ و ي ش ر ا خ ي ا ل ِ ه م ا ي ی
142- Katmerli cahillik o kadar yaygınlaşmış ki sinekler, kendilerini hüma ile kıyaslıyor.
ك س ی ر ا ق د ر م ش ك ن گ ر ن خ و ا ه ی ك م ب ـ ه ا گ ر د ی
143- Kıymetten düşmek istemiyorsan kimseyi kıymetten düşürmeye kalkışma.
چ ه ر َ و ی ب ه ش ه ر ِ ك و ر ا ن ب ه ا م ي د ِ خ و د ن م ا ي ی
144- Ahalisi âmâlardan oluşan şehre, kendini göstermek için neden gidiyorsun?
د ل ا ه م ا ی ِ س ع ا د ت ن ه ز ي ر ِ ا ي ن س ق ف ا س ت ب ر و ن ر و ا ر ه و س ِ س ا ي ه ء ه م ا د ا ر ی
145- Ey gönül! Mutluluk hüması göklerde değildir, hümanın gölgesini arzu ediyorsan dışarı çık!
خ ا ر ي د ن ِ گ و ش ر ا ي ک ا ن گ ش ت ب س س ت
146- Kulak kaşımak için bir parmak kâfîdir.
د ر ن ظ ر ه ا ، ا ع ت ب ا ر ِ ك س ب ق د ر ِ ن ف ع ِ ا و س ت ع ز ّ ت ِ ه ر ن خ ل د ر ب س ت ا ن ب م ق د ا ر ِ ب ر س ت
147- Herkesin itibarı hemcinsine olan faydasına göredir; bahçede her ağacın değeri, verdiği meyve ile mütenasip olur.
ز ر ك ه ق ل ب ا ف ت ا د ه ب ـ ه ر ِ خ ر ج ِ آ ن ، ش ب ب ـ ه ت ر ا س ت
148- Kalp akçeyi harcamak için gece, gündüze tercih edilir.
ه ر ك ر ا ب ي ن ی ب ش ه ر ِ ه س ت ی ِ خ و د س َ ر و ر س ت
149- Her gördüğün insan, kendi varlık şehrinde reistir.
ك ج ن گ ر د د م ع ن ی ِ م ص ح ف ا گ ر ب ی م س ط ر س ت
150- Mushafın mıstarı olmamakla, manası eğri olmaz.
ز ن د گ ا ن ی ر ا ح ت ش د ر ا ب ت د ا و ا ن ت ه ا س ت ي ا ل ـ ح د ج ا ی ِ ف ر ا غ ت ي ا ك ن ا ر ِ م ا د ر س ت
151- Hayatın rahatı başlangıcıyla sonundadır; huzur bulunacak yer, ya ana kucağıdır, yahut mezardır.
خ ط ّ ِ س ك ّ ه م ص ح ف ا س ت آ ن ر ا ك ه م ع ب و د ش ز ر س ت
152- Mabudu para olan adamın mushafı sikke yazısıdır.
ط ف ل ر ا د ر د س ت ح ل و ا ب ـ ه ت ر ا ز ا ن گ ش ت ر س ت
153- Çocuğa göre, elinde helva bulunması, yüzük bulunmasından daha iyidir.
ك س ز ه ف ت ا د و د و م ل ّ ت ا ي ن م ع م ّ ا ح ل ن ك ر د ك آ ي ن ه م ه م ذ ه ب چ ر ا د ر د ي ن ِ ي ک پ ي غ م ب ر س ت
154- Bir peygamberin dininde bunca mezhebin bulunması nedendir? Bu muammayı yetmiş iki milletten hiç kimse halledememiştir.
